Łuk Gawiuszów w Weronie
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
I wiek |
| Zniszczono |
1805 |
| Odbudowano |
1932 |
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
 45°26′24″N 10°59′20″E/45,440000 10,988889 | |
Łuk Gawiuszów w Weronie (wł. Arco dei Gavi) – rzymski łuk triumfalny znajdujący się obok Castelvecchio w Weronie. Współczesna budowla jest wzniesioną w 1932 roku rekonstrukcją oryginalnego łuku, zniszczonego przez Francuzów w 1805 roku.
Wzniesiony na starożytnej drodze Via Postumia łuk powstał przypuszczalnie w pierwszej połowie I wieku[1]. Pierwotna budowla przyległa do Wieży Zegarowej średniowiecznego Castelvecchio, miała charakter honoryfikacyjny i za przyzwoleniem radnych miasta (dekurionów) zbudowana została własnym kosztem przez członków zasłużonego w Weronie rodu (gens) Gawiuszów, zapewne dla upamiętnienia ich działalności dobroczynnej na rzecz miasta[2].
W jednoprzęsłowym, zwieńczonym tympanonem łuku, wystawiono posągi wybitnych przedstawicieli tej familii w czterech niszach rozmieszczonych po bokach bramy[1][3]. Znane jest autorstwo tej budowli dzięki będącej rzadkością inskrypcji podającej dwukrotnie tożsamość architekta: L[ucius] Vitruvius L[uci] L[ibertus] Cerdo Architectus[2]. Nasuwa to przypuszczenia, iż ów Lucjusz Witruwiusz Cerdon mógł być wyzwoleńcem (i uczniem) sławnego Witruwiusza (zmarłego w podeszłym wieku za panowania Augusta), za czym przemawiałyby też pewne architektoniczne cechy werońskiej budowli[2].
W średniowieczu łuk włączono w obręb obwarowań miejskich. Jego architektura była podziwiana przez artystów renesansowych, wzorowany jest na nim m.in. ołtarz rodu Pindemonte w werońskim kościele Sant’Anastasia[1].
Oryginalny łuk został zburzony w 1805 roku przez napoleońskich Francuzów dla poszerzenia przestrzeni przejeżdżającym tą drogą transportom wojskowym[3]. Zrekonstruowano go w 1932 roku na podstawie szkiców wykonanych przez Andrea Palladio[1]. Nowa budowla znajduje się na placu nad brzegiem Adygi, niedaleko pierwotnej lokalizacji[3].
Przypisy
- 1 2 3 4 Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. Edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 72. ISBN 1-884964-80-X.
- 1 2 3 Lanfranco Franzoni: Verona. Guida con 137 illustrazioni a colori. Venezia: Edizioni Storti, 1997, s. 68.
- 1 2 3 Verona. Florence: Casa Editrice Bonechi, 2005, s. 114. ISBN 978-88-476-1432-1.