Łuskożer krasnobrzuchy
| Catoprion mento[1] | |||
| (Cuvier, 1819) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Catoprion | ||
| Gatunek |
łuskożer krasnobrzuchy | ||
| Synonimy | |||
| |||
Łuskożer krasnobrzuchy[2] (Catoprion mento) – gatunek słodkowodnej, łuskożernej ryby kąsaczokształtnej z rodziny piraniowatych (Serrasalmidae). Charakteryzuje się specyficznie ukształtowaną żuchwą, przystosowaną do szybkiego zrywania rzędów łusek z ciała innych ryb. Do tej cechy nawiązuje nazwa monotypowego rodzaju Catoprion[3], wywodzona od greckich słów kato (dół) i prion (piła)[4][5]. Epitet gatunkowy mento pochodzi z języka greckiego i oznacza podbródek – nawiązuje do charakterystycznego zgrubienia na żuchwie[6].
Występowanie
Jest gatunkiem pospolicie występującym w strumieniach i jeziorach dorzeczy Amazonki, Orinoko i Essequibo oraz w górnej części dorzecza Paragwaju – na obszarze Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Gujany i Wenezueli[3]. Przebywa w wodach obficie porośniętych roślinami wodnymi[6].
Budowa
Żuchwa łuskożera jest silnie wysunięta do przodu. Szczęka zaopatrzona w dwa rzędy silnych zębów, co odróżnia ten gatunek od piranii właściwych. Pierwsze promienie płetwy grzbietowej są wydłużone.
Łuskożer krasnobrzuchy dorasta do 15 cm długości standardowej (SL)[4]. Osiąga około 170 g masy ciała[2]. Dymorfizm płciowy jest słabo widoczny w wyraźniejszym zaokrągleniu płetwy odbytowej samców[5].
Biologia i zachowanie
Łuski zdzierane z ciała innych ryb stanowią pokarm zarówno młodych, jak i dorosłych osobników łuskożera krasnobrzuchego. Uzupełnieniem jego diety są owady i glony[2]. Starsze ryby żywią się już niemal wyłącznie łuskami. W celu zdobycia pokarmu nierzadko porywają się na ryby trzykrotnie większe od siebie. Atakują również przedstawicieli własnego gatunku[6].
Catoprion mento wykazuje nowatorskie, w znaczeniu ewolucyjnym, zachowania zmierzające do zdobycia pokarmu. Obejmują one taranujące ataki wykonywane z dużą prędkością i z otwartym pyskiem, kierowane w okolice środka ciężkości ciała ofiary. Kąt rozwarcia szczęk wynosi od 90° do prawie 120°, a czaszka ustawiana jest optymalnie do powierzchni ciała ofiary w celu wydłużenia czasu bezpośredniego kontaktu. Uderzenie twardymi zębami w ciało ofiary powoduje zerwanie z niego rzędów łusek, a siła zderzenia oddziela je od ciała[6]. Drapieżnik zjada łuski pływające w słupie wody.
.jpeg)
Przypisy
- ↑ Catoprion mento, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 120. ISBN 978-83-01-15140-9.
- 1 2 W. N. Eschmeyer: Catalog of Fishes electronic version (9 Sep 2013). California Academy of Sciences. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- 1 2 Catoprion mento (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 października 2013]
- 1 2 Paweł Czapczyk. Piranie w akwarium. „Zeszyty Akwarystyczne”. 11 (35), s. 11–13, 2012.
- 1 2 3 4 Jeff Janovetz. Functional morphology of feeding in the scale-eating specialist Catoprion mento. „The Journal of Experimental Biology”. 208, s. 4757-4768, 2005. DOI: 10.1242/jeb.01938. (ang.).