Ślimaczarz Catesby’ego

Ślimaczarz Catesby’ego^[1]
	Dipsas catesbyi
	(Sentzen, 1796)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Dipsas
Gatunek	ślimaczarz Catesby’ego
Synonimy
	Coluber catesbeji Sentzen, 1796; Dipsas catesbyi — F. Boie, 1827; Stremmatognathus catesbyi — A.M.C. Duméril, Bibron & A.H.A. Duméril, 1854; Leptognathus catesbyi — Günther, 1858 ; Cochliophagus catesbyi — Berg, 1901; Sibynomorphus catesbeji— Barbour & Noble, 1920; Sibynomorphus catesbyi — Amaral, 1926; Sibynomorphus catesbyei [sic] ; Amaral, 1929; Dipsas catesbyi — J. Peters, 1956;
	Coluber catesbeji Sentzen, 1796; Dipsas catesbyi — F. Boie, 1827; Stremmatognathus catesbyi — A.M.C. Duméril, Bibron & A.H.A. Duméril, 1854; Leptognathus catesbyi — Günther, 1858 ; Cochliophagus catesbyi — Berg, 1901; Sibynomorphus catesbeji— Barbour & Noble, 1920; Sibynomorphus catesbyi — Amaral, 1926; Sibynomorphus catesbyei [sic] ; Amaral, 1929; Dipsas catesbyi — J. Peters, 1956;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Ślimaczarz Catesby’ego (Dipsas catesbyi) – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północno-środkowej amazońskiej części Ameryki Południowej. Prowadzi głównie nadrzewny tryb życia^[4].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1796 roku niemiecki zoolog Ulrich Jasper Seetzen w drugim tomie Zoologisches Archiv. Autor nadał mu nazwę Coluber catesbeji, a jako miejsce typowe wskazał Amerykę. Holotyp nieznany^[4]^[5].

Etymologia

Dipsas: gr. διψας dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”^[6].
catesbyi: na cześć Marka Catesby′ego – brytyjskiego podróżnika^[4].

Morfologia

Jest to małej wielkości wąż o małej głowie, dużych wypukłych oczach o czarnych tęczówkach. Górne części ciała są białe w pierwszej 1/3 długości od głowy i ciemnobrązowe w dalszych częściach z charakterystycznym wzorem czarnych plam grzbietowych od 15 do 35, które mają kształt owalny z białymi obwódkami, położonymi prawie naprzeciw dwóch boków, nie wychodzącymi poza linię grzbietową. Głowa ciemnobrązowa z białą obwódką wokół pyska i na szyi. Dolne części ciała białe z czarnoszarymi plamami^[7]^[8]. Gatunek ten może być mylony z Dipsas pavonia^[7].

Wymiary^[4]^[8]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	685	726
Długość SVL^[a] (mm)	493	526
Łuski grzbietowe (rzędy)	13/13/13	13/13/13
Tarczki brzuszne	164–202	167–189
Tarczki podogonowe	86–118	72–102

Występowanie

Ślimaczarz Catesby’ego występuje na nizinach, podgórzach od wschodnich stoków Andów na wschód w prawie całym obszarze Amazonii, w Boliwii, Peru, Ekwadorze (w prowincjach Sucumbíos, Orellana, Napo, Morona Santiago, Pastaza, Zamora Chinchipe), Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej i Brazylii. Występuje na wysokości do 1600 m n.p.m.^[8]

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten występuje w tropikalnych wilgotnych lasach nizinnych, tropikalnych wilgotnych lasach górskich, lasach galeriowych, lasach okresowo zalewanych, ale również na plantacjach, hodowlach bananowców, pastwiskach i wiejskich ogrodach. Prowadzą nocny, głównie nadrzewny tryb życia. Największą aktywność wykazują w okresach wilgotnych, w trakcie opadów deszczu czy mżawki. Żerują na poziomie gruntu, ale częściej na gałęziach drzew i krzaków na wysokościach do 1,8 m nad poziomem gruntu. Zwiększona aktywność w okresach wilgotnych związana jest przede wszystkim z dietą tego gatunku, która składa się głównie ze ślimaków. Spotykane były także na drzewach na wysokości do 20 m nad ziemią. Jest gatunkiem jajorodnym, w lęgu stwierdzono od 1 do 6 jaj o największym wymiarze 35,5 mm^[7].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ślimaczarz Catesby’ego jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Gatunek ten jest opisywany jako pospolity w północno-wschodnim Peru, trend i liczebność populacji nie są określone^[3].

Uwagi

↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od początku głowy do odbytu.

Przypisy

↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 408. ISBN 83-01-14344-4.
↑ Dipsas catesbyi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 Dipsas catesbyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-22] (ang.).
1 2 3 4 P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas catesbyi (SENTZEN, 1796), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-22] (ang.).
↑ U.J.U.J. Sentzen U.J.U.J., Ophiologische Fragmente, „Zoologisches Archiv”, 2, Lipsk: F. A. A. Meyer, 1796, s. 59 (niem.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
1 2 3 ArteagaA. A. ArteagaA., Ornate Snail-eating Snake (Dipsas catesbyi), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/RLKG9224 (ang.).
1 2 3 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., A.A. Rodríguez-Guerra A.A., Dipsas catesbyi, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).

[uwaga_1-9] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od początku głowy do odbytu.

[pwn-1] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 408. ISBN 83-01-14344-4.

[itis-2] Dipsas catesbyi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-3] 1 2 Dipsas catesbyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-22] (ang.).

[rd-4] 1 2 3 4 P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas catesbyi (SENTZEN, 1796), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-22] (ang.).

[Pierwszy-5] U.J.U.J. Sentzen U.J.U.J., Ophiologische Fragmente, „Zoologisches Archiv”, 2, Lipsk: F. A. A. Meyer, 1796, s. 59 (niem.).

[6] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).

[R_Ecuador-7] 1 2 3 ArteagaA. A. ArteagaA., Ornate Snail-eating Snake (Dipsas catesbyi), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/RLKG9224 (ang.).

[Reptiles_Ecuador-8] 1 2 3 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., A.A. Rodríguez-Guerra A.A., Dipsas catesbyi, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]