Żółw pajęczynowy

Żółw pajęczynowy
	Pyxis arachnoides
	Bell, 1827
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	żółwie
Podrząd	żółwie skrytoszyjne
Nadrodzina	Testudinoidea
Rodzina	żółwie lądowe
Rodzaj	Pyxis
Gatunek	żółw pajęczynowy
Synonimy
	Pyxis arachnoides arachnoides Pyxis arachnoides Bell, 1827; Testudo (Pyxis) aranoides Gray, 1831 (ex errore); Pyxis aranoides Gray, 1831; Pyxis madagascariensis Lesson, 1831; Testudo (Pyxis) arachnoides — Fitzinger, 1835; Bellemys arachnoides — Williams, 1950; Pyxis arachnoides arachnoides — Bour, 1979; Pyxis arachnoides brygooi Pyxoides brygooi Vuillemin & Domergue, 1972; Pyxis arachnoides brygooi — Bour, 1979; Pyxis arachnoides oblonga Pyxis arachnoides matzi Bour, 1979; Pyxis arachnoides oblonga — Bour, 1985;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony

Żółw pajęczynowy (Pyxis arachnoides) – gatunek żółwia z rodziny żółwi lądowych (Testudinidae) i podrzędu żółwi skrytoszyjnych^[3].

Występowanie

Gatunek ten występuje tylko na południowo-zachodnim i południowym Madagaskarze^[2], gdzie zamieszkuje roślinność piaszczystych obszarów przybrzeżnych^[4]^[5].

Wygląd

Żółw pajęczynowy jest jednym z najmniejszych żółwi na świecie. Zwykle osiąga długość 12–15 cm oraz wysokość 9 cm. Karapaks jest podłużny, wygięty oraz rozszerza się ku tyłowi^[4]. Barwa skóry jest oliwkowa do lekko żółtawej. Karapaks jest ciemny, oliwkowo-czarny z żółtymi wzorkami ułożonymi w kształt sieci pajęczej, stąd nazwa^[4]^[5]. Posiada zawias w plastronie^[4].

Tryb życia

Niewiele wiadomo na temat cyklu życiowego tego zagrożonego żółwia, który żyje prawdopodobnie do około 70 lat^[2]^[4]. Żywi się młodymi liśćmi, larwami owadów, a nawet odchodami większych zwierząt^[5]. Kiedy nadchodzi pora deszczowa, kończy się okres spoczynku i żółwie zaczynają się kojarzyć^[5]. Samice składają tylko jedno jajo podczas rozmnażania, a młode wychodzą z jaj po około 220–250 dniach^[5]. Jest aktywny głównie o świcie^[4].

Podgatunki

Wyróżnia się następujące podgatunki^[3]^[4]:

Pyxis arachnoides arachnoides Bell, 1827
Pyxis arachnoides brygooi (Vuillemin & Domergue, 1972)
Pyxis arachnoides oblonga Gray, 1869

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody gatunek ten został zaliczony do kategorii CR (ang. critically endangered – krytycznie zagrożony)^[2]. Gatunek jest ujęty w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)^[6].

Ich handel jest nielegalny na Madagaskarze, ale są szeroko przemycane^[7] w celu zdobycia mięsa, części ciała i wykorzystania żółwia jako zwierzę domowe^[2].

Przypisy

↑ Pyxis arachnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 4 5 T.T. Leuteritz T.T., R.R. Walker R.R., Pyxis arachnoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/iucn.uk.2014-1.rlts.t19035a50987297.en [dostęp 2024-02-05] (ang.).
1 2 P. Uetz & J. Hallermann, Pyxis arachnoides, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-08] (ang.).
1 2 3 4 5 6 7 Pyxis arachnoides - żółw pajęczy [online], terrarium.pl [dostęp 2024-02-05] (pol.).
1 2 3 4 5 Pyxis arachnoides brygooi - Natural History, Care, and Photo Gallery [online], theTurtleRoom [dostęp 2024-02-05] (ang.).
↑ Pyxis arachnoides, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-08] (ang.).
↑ Angus I.A.I. Carpenter Angus I.A.I., FrancoF. Andreone FrancoF., Malagasy Amphibian Wildlife Trade Revisited: Improving Management Knowledge of the Trade, „Animals”, 13, 2324, 2023, DOI: 10.20944/preprints202306.1570.v1 .

[itis-1] Pyxis arachnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] 1 2 3 4 5 T.T. Leuteritz T.T., R.R. Walker R.R., Pyxis arachnoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/iucn.uk.2014-1.rlts.t19035a50987297.en [dostęp 2024-02-05] (ang.).

[rd-3] 1 2 P. Uetz & J. Hallermann, Pyxis arachnoides, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-08] (ang.).

[:0-4] 1 2 3 4 5 6 7 Pyxis arachnoides - żółw pajęczy [online], terrarium.pl [dostęp 2024-02-05] (pol.).

[:1-5] 1 2 3 4 5 Pyxis arachnoides brygooi - Natural History, Care, and Photo Gallery [online], theTurtleRoom [dostęp 2024-02-05] (ang.).

[cites-6] Pyxis arachnoides, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-08] (ang.).

[7] Angus I.A.I. Carpenter Angus I.A.I., FrancoF. Andreone FrancoF., Malagasy Amphibian Wildlife Trade Revisited: Improving Management Knowledge of the Trade, „Animals”, 13, 2324, 2023, DOI: 10.20944/preprints202306.1570.v1 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]