Żelazny Jan: Rzecz o mężczyznach

Żelazny Jan: Rzecz o mężczyznach – książka poety Roberta Bly'a o charakterze eseju egzegetycznego, opublikowana po raz pierwszy w 1990 roku^[1]. Poświęcona kryzysowi męskiej tożsamości^[2], jest najbardziej znanym tekstem ruchu mitopoetyckiego mężczyzn, w którym działał jego autor. Utrzymywała się przez 62 tygodni na liście bestsellerów gazety The New York Times^[3].

Posługując się mitem (tytułowy Żelazny Jan) i poezją (m.in. Williama Blake'a, Pabla Nerudy i Rainera Marii Rilkego), proponuje poszukiwanie męskiej dojrzałości poprzez rozwój intelektualny i artystyczny oraz podążanie za odpowiedzialnym autorytetem jako receptę na osamotnienie, deprywację i bierność, których źródła upatruje w amerykańskim społeczeństwie przemysłowym lat 50. XX wieku^[4]. Książka wzbudziła kontrowersje z powodu rzekomego tradycjonalizmu wewnątrz ruchu feministycznego, wobec którego autor zajmował jednoznacznie pozytywne stanowisko, i spotkała się z szyderczym przyjęciem ze strony amerykańskiej konserwatywnej prawicy^[4].

Na wstępie książki Bly stwierdza, że w ciągu minionych dwudziestu lat mężczyźni stali się łagodniejsi i bardziej refleksyjni, ale nie przyniosło im to wolności, bowiem usiłują przypodobać się kobietom^[5].

• Michael S.M.S. Kimmel Michael S.M.S., MichaelM. Kaufman MichaelM., Weekend Warriors: The New Men's Movement, [w:] Michael Kimmel (red.), The Politics of Manhood: Profeminist Men Respond to the Mythopoetic Men's Movement (and the Mythopoetic Leaders Answer), Philadelphia: Temple University Press, 1995, s. 15–43, ISBN 1-56639-365-5 .