(433) Eros
.jpg) (433) Eros, okolice północnego bieguna w przybliżeniu w naturalnych barwach (NEAR) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
13 sierpnia 1898 |
| Numer kolejny |
433 |
| Oznaczenie tymczasowe |
1898 DQ |
| Charakterystyka orbity (J2000) | |
| Przynależność obiektu |
|
| Półoś wielka |
1,4581 au |
| Mimośród |
0,2228 |
| Peryhelium |
1,1332 au |
| Aphelium |
1,7830 au |
| Okres obiegu wokół Słońca |
1 rok 277 dni 21 godzin |
| Średnia prędkość |
24,36 km/s |
| Inklinacja |
10,83° |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Średnica |
34,4 × 11,2 × 11,2 km |
| Masa |
7,2×1015 kg |
| Średnia gęstość |
2,67 g/cm3 |
| Okres obrotu |
(5 h 16 min 12 s) h |
| Albedo |
0,25 |
| Jasność absolutna |
11,16m |
| Typ spektralny | |
| Średnia temperatura powierzchni |
~227 K |
| Satelity naturalne |
brak |
(433) Eros – planetoida z grupy Amora.
Odkrycie
Planetoida została odkryta 13 sierpnia 1898 roku w Berlinie przez astronoma Carla Gustava Witta. Tej samej nocy planetoidę tę sfotografował również w Nicei[1] Auguste Charlois, jednak odkrycie jest przyznawane wyłącznie Carlowi Wittowi.
Obiekt ten nosi imię mitologicznego boga miłości i namiętności seksualnej Erosa[2]. Przed nadaniem nazwy planetoida nosiła oznaczenie tymczasowe (433) 1898 DQ.
Orbita
Orbita Erosa nachylona jest do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 10,83°. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje około 1 roku i 278 dni, krążąc w średniej odległości 1,46 au. Średnia prędkość orbitalna wynosi ok. 24,36 km/s.
Eros należy do grupy Amora, planetoid zbliżających się w obiegu wokół Słońca do orbity Ziemi.
31 stycznia 2012 planetoida znalazła się w odległości 26,7 milionów kilometrów (0,178 au) od Ziemi, było to jej najbliższe przejście od 1975. Podobnie blisko Ziemi znajdzie się ponownie w 2056[3].
Właściwości fizyczne
(433) Eros ma bardzo nieregularny kształt, jego rozmiary to 34,4 × 11,2 × 11,2 km. Jego albedo wynosi 0,25, a jasność absolutna to 11,2m. Średnia temperatura na powierzchni to ok. 227 K (> 100 °C po stronie nasłonecznionej, −150 °C po stronie nocnej). Planetoida ta zaliczana jest do typu S. Zawiera 20 mld ton aluminium, a także sporą ilość innych metali, jak złoto, platyna i cynk[4]. Jej powierzchnia jest pokryta regolitem, którego grubość i skład pozostaje tematem badań. Większość regolitu na powierzchni Erosa powstała prawdopodobnie w wyniku licznych, małych zderzeń z innymi planetoidami[5]. Jest też wiele kraterów uderzeniowych.
Badania bezpośrednie
Eros był celem wyprawy sondy NEAR, która dokonała lądowania na powierzchni planetoidy 12 lutego 2001 roku. Sonda zebrała sporo informacji o planetoidzie, m.in. przesłała na Ziemię około 160 tysięcy fotografii obiektu[1]. Ostatnie zdjęcia wykonane przez tę sondę pokazują szczegóły wielkości rzędu kilkunastu centymetrów.
Lista tworów geologicznych
Regiony
Regiony na Erosie zostały nazwane na cześć współodkrywców tej planetoidy.
| Region | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Charlois Regio | Auguste Charlois |
| Witt Regio | Gustav Witt |
Grzbiety górskie
Formacje te nazwano na cześć astronomów, którzy zajmowali się badaniem Erosa.
| Grzbiet górski | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Finsen Dorsum | William Stephen Finsen |
| Hinks Dorsum | Arthur Robert Hinks |
Kratery
Kratery uderzeniowe na Erosie noszą imiona słynnych kochanków z legend, mitologii i literatury. Jeden z kraterów nosi nazwę od święta zakochanych – Walentynek (krater Valentine), inny – postaci historycznej (Casanova)[1].
| Krater | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Abelard | Piotr Abelard |
| Aida | Aida, bohaterka opery Aida |
| Avtandil | Awtandil z gruzińskiej epopei narodowej Szoty Rustaweliego Rycerz w tygrysiej skórze |
| Bovary | Madame Bovary |
| Casanova | Casanova |
| Catherine | Cathy z Wichrowych wzgórz |
| Cupid | Kupidyn |
| Don Juan | Don Juan |
| Don Quixote | Don Kiszot |
| Dulcinea | Dulcynea |
| Eurydice | Eurydyka |
| Fujitsubo | Fujitsubo z Opowieści o księciu Promienistym |
| Galatea | Galatea |
| Gamba | Marina Gamba, matka dzieci Galileusza |
| Genji | Hikaru no Genji z Opowieści o księciu Promienistym |
| Heathcliff | Heathcliff z Wichrowych wzgórz |
| Himeros | Himeros |
| Hios | Chios |
| Jahan | Szach Jahan |
| Kastytis | Kastytis, kochanek Juraty (folklor litewski) |
| Leander | Leander |
| Leylie | Lajla z Lajla i Madżnun autorstwa Maulana Dżami |
| Lolita | Lolita |
| Mahal | Mumtaz Mahal |
| Majnoon | kochanek Lajli z Lajla i Madżnun |
| Mélisande | Melisanda |
| Narcissus | Narcyz |
| Orpheus | Orfeusz |
| Pao-yu | Jia Baoyu z powieści Sen czerwonego pawilonu |
| Pelléas | Peleasz |
| Psyche | Psyche |
| Pygmalion | Pigmalion |
| Radames | Radames |
| Selene | Selene |
| Tai-yu | Lin Daiyu z powieści Sen czerwonego pawilonu |
| Tutanekai | Tutanekai (mitologia polinezyjska) |
| Valentine | Święty Walenty |
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 Krzysztof Czart: Kosmos. Planetoida Eros. T. 22. Poznań: Oxford Educational, 2011, s. 24. ISBN 978-83-252-1256-8.
- ↑ (433) Eros. W: Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg, 2007, s. 50. DOI: 10.1007/978-3-540-29925-7_434. ISBN 978-3-540-00238-3.
- ↑ Asteroid To Make Closest Approach Since 1975. Universe Today. [dostęp 2012-01-31]. (ang.).
- ↑ BBC: Gold rush in space?. [dostęp 2012-01-31]. (ang.).
- ↑ Regolit asteroidy Eros w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
Bibliografia
- (433) Eros w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- (433) Eros w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
- Diagram orbity (433) Eros w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Eros. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
- Nineplanets.pl – Eros. nineplanets.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-12)].
- Strona główna misji Eros (ang.)