Abrahamiusz Smoleński

Święty
Abrahamiusz

Kanonizacja	1549 Moskwa przez Rosyjski Kościół Prawosławny
Wspomnienie	21 sierpnia (kalendarz juliański)
Szczególne miejsca kultu	Smoleńsk

Abrahamiusz (zm. w końcu XII lub na pocz. XIII w.) – mnich prawosławny, założyciel monasteru Złożenia Szat Matki Bożej w Blachernie w Smoleńsku, święty mnich.

Jedynym źródłem opisującym życie Abrahamiusza jest żywot spisany przez jego ucznia, mnicha Efrema. Według niego przyszły pustelnik należał do świty księcia smoleńskiego Romana Rościsławowicza, a do monasteru wstąpił po śmierci rodziców, składając wieczyste śluby mnisze w klasztorze Zaśnięcia Matki Bożej pod Smoleńskiem. Wyświęcony na hieromnicha został podczas panowania w Smoleńsku księcia Mścisława II^[1].

Hieromnich Abrahamiusz, według żywota, prowadził ascetyczne życie, był również słynnym kaznodzieją i wyjątkowym erudytą^[1]. W swoich kazaniach wzywał do szczególnie surowego życia. Wierni za życia zaczęli otaczać go wyjątkową czcią, porównując go do proroków. W rezultacie Abrahamiusz znalazł się w konflikcie z duchowieństwem parafii w Smoleńsku oraz z biskupem smoleńskim Ignacym. Przełożony monasteru, w którym żył hieromnich, zabronił mu publicznego głoszenia kazań, a następnie wydalił do monasteru Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Smoleńsku. Abrahamiusz stanął wreszcie przed sądem cerkiewnym. Chociaż bronił go nawet książę smoleński, Abrahamiusz został uznany za winnego herezji i czytania zabronionych ksiąg, a następnie suspendowany^[1]. Karę kościelną zdjęto z hieromnicha po pięciu latach^[1].

W kolejnych latach stosunki hieromnicha z biskupem smoleńskim układały się znacznie lepiej. Abrahamiusz otrzymał zgodę na otwarcie własnego klasztoru pod wezwaniem Złożenia Szat Matki Bożej w Blachernie. Mnichów do tegoż klasztoru dobierał ze szczególną surowością, zadbał również o wystrój monasterskich świątyń. Według żywota Abrahamiusz przeżył po utworzeniu monasteru jeszcze pięćdziesiąt lat, nadal trwając w surowej ascezie^[1]. Zajmował się również ikonopisaniem. Był autorem wyobrażeń Sądu Ostatecznego po powtórnym przyjściu Chrystusa oraz scen mytarstw, jednak jego ikony nie przetrwały^[1].

Abrahamiusz został formalnie kanonizowany na soborze Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w 1549; jego nieformalny kult zaistniał krótko po jego śmierci i nieustannie trwał. Losy relikwii świętego nie są znane. Według jednej z wersji zostały ukryte po wkroczeniu wojsk polskich do Smoleńska w 1611 i nigdy ich nie odnaleziono. Według innej w XIX w. nadal znajdowały się w cerkwi monasteru założonego przez Abrahamiusza^[1].