Abrotalus Bertiego
 Owocniki na plesze porostu | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
abrotalus Bertiego |
| Nazwa systematyczna | |
| Abrothallus bertianus De Not. Abrothallus: 1 (1845) | |
Abrotalus Bertiego (Abrothallus bertianus De Not.) – gatunek grzybów z rodziny Abrothallaceae[1]. Jest grzybem naporostowym[2].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Abrothallus, Abrothallaceae, Abrothallales, Incertae sedis, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1845 r. Giuseppe De Notaris i nadana przez niego nazwa jest ważna[1]. Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich[3]:
- Abrothallus glabratulae I. Kotte 1909
- Abrothallus parasiticus (Ach.) Nyl. ex Sacc. 1881
- Buelliella parmeliarum (Sommerf.) Fink 1935
Nazwa polska według W. Fałtynowicza[2].
Morfologia
Tworzy podkładki składające się z płaskiej struktury przypominającej tarczę o średnicy do ok. 200 µm, złożone z pojedynczej warstwy grubościennych, ciemnobrązowych komórek. Ze środka podkładek wyrastają owocniki typu apotecjum, płytko wypukłe do mniej więcej półkulistych, czasami prawie kulistych, o średnicy 100–180 µm i wysokości do 150 µm, bardzo ciemnobrązowe do czarnych, czasami niepozornie brązowo oprószone przez uwolnione askospory, często wyglądające na nieco szorstkie po wyschnięciu. Perydium złożone z kilku warstw grubościennych i różnie pigmentowanych komórek, zróżnicowanych od textury globulosa do textura epidermoidea. Hamatecjum złożone z gęstej palisady szklistych, rozgałęzionych i anastomozujących, żelatynizowanych komórkowych nibywstawek o długości ok. 80 µm i średnicy 2–3 µm, z wierzchołkami czasami lekko spuchniętymi. Worki 44–58 × 11–15,5 µm, maczugowate do cylindryczno-maczugowatych, raczej krótkotrzonowe, z wierzchołek tępymi do zaokrąglonych, bardzo grubościenne, szczególnie w kierunku wierzchołka,, 8-zarodnikowe. Askospory 10,5–13,5 (–15) x 4,5–6 µm, ułożone dwurzędowo, maczugowate, lekko wcięte na przegrodzie, dwukomórkowe, górna komórka zaokrąglona, dolna cylindryczno-elipsoidalna, złocistobrązowa, dość grubościenna, z brodawkowatą ornamentacją utworzoną z wyciśniętego pigmentu, bez galaretowatej osłonki lub przydatków[4].
Konidiom tworzy się w warstwie powierzchniowej plechy żywiciela. Są to pyknidia o średnicy 60–90 µm, kształcie od stożkowatego do gruszkowatego, z widoczną ostiolą. Ściana pyknidium o grubości 2–3 komórek, z zewnętrzną ciemnobrązową warstwą tekstury epidermoidea, która jest częściowo pokryta grubościennymi strzępkami. Konidioforów brak. Komórki konidiotwórcze 4–4,5 × 3–3,5 µm, tworzące warstwę wyścielającą całą wewnętrzną ścianę, ampułkowate, proliferujące na 1–2 annelidach. Konidia 6–7,5 × 4–5 µm, początkowo małżowinowe, ale w stanie dojrzałym pałeczkowate do cylindrycznych, z zaokrąglonymi końcami i z szerokim hilum, szkliste, jednokomórkowe, cienkościenne i gładkie, bez galaretowatej osłonki lub przydatków[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej i Południowej, Europie i Azji[5]. Występuje również w Polsce[2].
W Polsce podano jego występowanie na plechach porostów z rodzajów Melanelixia, Melanohalea i Melanelia[6].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-14] (ang.).
- 1 2 3 Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, s. 9, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum [online], s. 16 [dostęp 2024-10-14] (ang.).
- 1 2 Abrothallus bertianus [online], Fungi of Great Britain and Ireland [dostęp 2024-10-14] (ang.).
- ↑ Występowanie Abrothallus bertianus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-10-14].
- ↑ Krystyna Czyżewska. Martin Kukwa, Lichenicolous Fungi of Poland a cataloque and key to species, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2009, s. 15, ISBN 978-83-89648-76-1.