Abt Vogler (wiersz)

Abt Vogler – wiersz angielskiego poety Roberta Browninga[1][2][3], opublikowany w tomie Dramatis Personae, wydanym w 1864. Utwór jest opatrzony podtytułem opisującym sytuację, w której bohater przemawia: After He Has Been Extemporizing Upon the Musical Instrument of His Invention (Po jego improwizacji na instrumencie muzycznym własnego pomysłu[a].). Wiersz zalicza się do gatunku monologu dramatycznego[4]. Bohaterem wiersza jest niemiecki muzyk Georg Joseph Vogler[5][6].
Forma
Wiersz jest napisany przy użyciu strofy ośmiowersowej[7], składa się z 12 zwrotek[8].
WOULD that the structure brave, the manifold music I build,
Bidding my organ obey, calling its keys to their work,
Claiming each slave of the sound, at a touch, as when Solomon willed
Armies of angels that soar, legions of demons that lurk,
Man, brute, reptile, fly,—alien of end and of aim,
Adverse, each from the other heaven-high, hell-deep removed,
Should rush into sight at once as he named the ineffable Name,
And pile him a palace straight, to pleasure the princess he loved!
Miejscami poeta stosuje aliterację: And pile him a palace straight, to pleasure the princess he loved!; And another would mount and march, like the excellent minion he was; Outlining round and round Rome's dome from space to spire. Na równoczesne wykorzystanie rymu i aliteracji zwrócił uwagę autor wydanej w 1922 monografii The Principles of English Versification, Paull Franklin Baum, który napisał: Very remarkable is the combination of rime and frequent alliteration in Browning's Abt Vogler[9].
Interpretacja
Utwór Abt Vogler uchodzi za jeden z najbardziej reprezentatywnych przykładów literackiego ujęcia przeżyć muzycznych w poezji XIX wieku[10]. Stanowi przykład ścisłej relacji poezji z muzyką, charakterystycznej dla twórczości Browninga. Wiersz poświęcony jest niemieckiemu kompozytorowi, teoretykowi i pedagogowi – Georgowi Josephowi Voglerowi. Inspiracją do jego napisania była zarówno postać samego Voglera, jak i osobiste zainteresowania poety teorią muzyki[11].
Abt Vogler ukazuje moment twórczego uniesienia kompozytora, przedstawiając proces tworzenia jako akt niemal metafizyczny. Poprzez zastosowanie pośredniego cytowania – werbalnego odwzorowania zjawisk muzycznych – poeta buduje paralelę między ruchem harmonicznym a stanami emocjonalnymi podmiotu lirycznego. Fragmenty takie jak Sliding by semitones' oraz The C Major of this life symbolicznie przedstawiają przejście od twórczego napięcia do stanu ukojenia i równowagi[12]. W warstwie znaczeniowej utwór podejmuje refleksję nad istotą aktu twórczego, jego intensywnością, efemerycznością oraz związanym z nim napięciem między wzniosłością a przemijaniem[10].
Przekład
Na język polski wiersz przełożył Juliusz Żuławski[7]. Przekład został zamieszczony w tomie wierszy:
- Browning R.: Poezje wybrane. J. Żuławski (wybór, tł., wstęp). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
Uwagi
- ↑ Podtytuł w brzmieniu zaproponowanym przez Juliusza Zuławskiego
Przypisy
- ↑ Robert Browning, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Poet Robert Browning. poets.org. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- ↑ Browning Robert, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-11-27].
- ↑ Vogler, Georg Joseph, w: 1911 Encyclopædia Britannica. en.wikisource.org. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- ↑ Abt Vogler. encyklopedia.szczecin.pl. [dostęp 2017-11-27]. (pol.).
- 1 2 Darasz ↓.
- ↑ Browning ↓.
- ↑ Paull Franklin Baum: The Principles of English Versification. Archive.org, 1922. s. 167. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- 1 2 Текутова 2011 ↓, s. 128.
- ↑ Текутова 2011 ↓, s. 126.
- ↑ Текутова 2011 ↓, s. 127.
Bibliografia
- Browning R.: Abt Vogler. PoetryFoundation.org. [dostęp 2025-04-29]. (ang.).
- Browning R.: Dramatis personae. Archive.org, 1864. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- Browning R.: The Poems of Robert Browning. With an Introduction and Bibiography by Dr Tim Cook. Ware: Wordsworth, 2007. ISBN 978-1-85326-418-4.
- Darasz W.J.: Artykuł 1. O polskich przekładach poezji Roberta Browninga. sites.google.com. [dostęp 2025-04-29].
- Текутова Ю.С. Косвенное цитирование и его художественные функции в поэзии Роберта Браунинга („Аббат Фоглер”). „Вестник ТГУ”. 6 (98), s. 125–128, 2011. ISSN 1810-0201.
Linki zewnętrzne
- Alan Bishop, John Ferns: "Art in Obedience to Laws": Form and Meaning in Browning's "Abt Vogler". jstor.org, 1974. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- Harry T. Baker: The Qualities of Browning. digitalcommons.unl.edu, 1914. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- Albert S. Cook: Browning, "Abt Vogler" 69 ff.. Archive.org. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
- Robert Browning: Abt Vogler (After He Has Been Extemporizing Upon the Musical Instrument of His Invention). Bartleby.com. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).