Szpilowłoska
| Acanthoscurria | |||
| Ausserer, 1871 | |||
 Acanthoscurria juruenicola | |||
 Acanthoscurria cordubensis | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
szpilowłoska | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mygale geniculata C.L. Koch, 1841 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Szpilowłoska[1] (Acanthoscurria) – rodzaj pająków z rodziny ptasznikowatych. Obejmuje 19 opisanych gatunków. Zamieszkują Amerykę Południową i Małe Antyle.
Morfologia i zasięg
Charakterystyczną cechą tego rodzaju jest budowa narządu strydulacyjnego u obu płci. Ma on postać umieszczonej na tylnej powierzchni krętarzy nogogłaszczków grupki licznych, tęgich, pierzastych szczecinek o formie zaostrzonej lub maczugowatej oraz przeciwstawnej jej grupy pierzastych, w większości zaostrzonych kolców przemieszanych z jednym lub dwoma kolcami niezmodyfikowanymi umieszczonej na przedniej powierzchni krętarzy odnóży pierwszej pary[2][3]. Szczecinek strydulacyjnych brak jest zupełnie na biodrach nogogłaszczków i odnóży. Ostania para odnóży nie jest wyraźnie grubsza od pierwszej oraz ma goleń węższą od uda, a na nadstopie smukłe i walcowate[2]. Samiec ma na goleni przedniego odnóża pojedynczy hak (apofizę) umieszczony po wewnętrznej stronie. Na goleni nogogłaszczka samca również wykształcona jest ostrogowata apofiza[2][3].
Rodzaj neotropikalny, w większości ograniczony zasięgiem do Ameryki Południowej, z jednym tylko gatunkiem występującym na Małych Antylach. Większość jego przedstawicieli, bo 12 gatunków, występuje w Brazylii[4].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 1871 roku przez Antona Ausserera na łamach „Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”[5]. Eugène Simon w 1892 roku zsynonimizował z nim rodzaj Acanthopalpus[6], a w 1903 roku Callyntropus[7]. Z kolei w 1985 roku Robert Raven zsynonimizował z nim rodzaj Trasyphoberus[8]. W 2020 roku Ray Gabriel dokonał częściowej rewizji taksonomicznej rodzaju[3]. W 2025 roku Daniella Sherwood i współpracownicy zaproponowali wyróżnienie dla trzech jego gatunków grupy theraphosoides[9].
Do rodzaju należy 19 opisanych gatunków[4][1]:
- Acanthoscurria armasi Sherwood et al., 2025 – szpilowłoska kolumbijska
- Acanthoscurria belterrensis Paula et al., 2014 – szpilowłoska kasztanowowłosa
- Acanthoscurria chacoana Brèthes, 1909 – szpilowłoska sawannowa
- Acanthoscurria cordubensis Thorell, 1894 – szpilowłoska amazońska
- Acanthoscurria geniculata (C. L. Koch, 1841) – szpilowłoska białokolanowa
- Acanthoscurria gomesiana Mello-Leitão, 1923 – szpilowłoska gomesynowa
- Acanthoscurria insubtilis Simon, 1892 – szpilowłoska niesubtelna
- Acanthoscurria juruenicola Mello-Leitão, 1923 – szpilowłoska jurueńska
- Acanthoscurria maga Simon, 1892 – szpilowłoska nienasycona
- Acanthoscurria melloleitaoi Bertani, 2023 – szpilowłoska mostkowa
- Acanthoscurria musculosa Simon, 1892 – szpilowłoska muskularna
- Acanthoscurria natalensis Chamberlin, 1917 – szpilowłoska natalska
- Acanthoscurria paulensis Mello-Leitão, 1923 – szpilowłoska paulońska
- Acanthoscurria rhodothele Mello-Leitão, 1923 – szpilowłoska różowoprzędna
- Acanthoscurria simoensi Vol, 2000 – szpilowłoska gujańska
- Acanthoscurria tarda Pocock, 1903 – szpilowłoska powolna
- Acanthoscurria theraphosoides (Doleschall, 1871) – szpilowłoska drapieżna
- Acanthoscurria turumban Rodríguez-Manzanilla et Bertani, 2010 – szpilowłoska wenezuelska
- Acanthoscurria urens Vellard, 1924 – szpilowłoska kłująca
Przypisy
- 1 2 Dominik M. Szymański i inni, Ptasznikowate (Theraphosidae). Etymologia nazw naukowych i propozycja nazw zwyczajowych, 14 marca 2025, ISBN 978-83-8414-021-5 (pol.).
- 1 2 3 Reginald Inees Pocock. Some new and old genera of South American Avicularidae. „Annals and Magazine of Natural History, decade 7”. 8 (7), s. 540–555, 1901.
- 1 2 3 Ray Gabriel. Revised taxonomic placement of some species in Acanthoscurria Ausserer, 1871 and Eupalaestrus Pocock, 1901 (Araneae: Theraphosidae). „Arachnology”. 18 (5), s. 409-429, 2020. DOI: 10.13156/arac.2020.18.5.409.
- 1 2 Gen. Acanthoscurria Ausserer, 1871. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2025-02-10].
- ↑ Anton Ausserer. Beiträge zur Kenntniss der Arachniden-Familie der Territelariae Thorell (Mygalidae Autor). „Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”. 21, s. 117-224, 1871.
- ↑ Eugène Simon: Histoire naturelle des araignées. Deuxième édition, tome premier. Paris: Roret, 1892.
- ↑ Eugène Simon: Histoire naturelle des araignées. Deuxième édition, tome second. Paris: Roret, 1903.
- ↑ Rober John Raven. The spider infraorder Mygalomorphae (Araneae): cladistics and systematics. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 182, s. 1-180, 1985.
- ↑ Sherwood, D., Gabriel, R., Peñaherrera-R., P. & Alayón García, G.. A new species of Acanthoscurria Ausserer, 1871: proposal of the theraphosoides species-group and first published record of the genus from Colombia (Araneae: Theraphosidae). „Zootaxa”. 5563 (1), s. 237-254, 2025. DOI: 10.11646/zootaxa.5563.1.16.