Adam Wójcik (etnograf)

Adam Antoni Wójcik (ur. 10 grudnia 1902 w Bieśniku - zm. 21 lutego 1976 w Zakopanem) – polski nauczyciel, regionalista.

Życiorys

Adam Wójcik urodził w rodzinie chłopskiej jako syn Tadeusza i Anny z Gręblów. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Bieśniku i Gorlicach. Od 1920 roku uczył się w Seminarium Nauczycielskie w Tarnowie, gdzie 21 maja 1925 zdał egzamin dojrzałości. W tym samym czasie ukończył wieczorowy kurs ogrodnictwa w Krajowej Szkole Ogrodniczej w Tarnowie[1].

W 1925 rozpoczął pracę w zawodzie nauczyciela w szkole powszechnej w Szymbarku. W 1929 przez rok był słuchaczem języka polskiego i niemieckiego na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Krakowie. W tym okresie poznał Romana Reinfussa. W latach trzydziestych objął posadę nauczyciela w szkole siedmioklasowej w Gorlicach.

W styczniu 1945, trzy dni po wkroczeniu Armii Czerwonej do Gorlic, został aresztowany przez NKWD i wywieziony do łagru w Bułanasz w obwodzie swierdłowskim, później trafił do obozu przejściowego w Poznaniu. Zwolniony 8 sierpnia 1945, we wrześniu wrócił do pracy w szkole.

W 1959 został kierownikiem szkoły podstawowej dla pracujących w Gorlicach. Od 1959 do 1968 był kierownikiem i instruktorem Ośrodka Krajoznawczego w Gorlicach, a następnie w Rzeszowie[1]. Był także związany z Łużną[2].

Zmarł w 1976 roku, został pochowany na Starym Cmentarzu w Tarnowie[1].

Działalność naukowa

Jego pasją były obrzędy, tańce, pieśni i przyśpiewki ludowe[3]. Był twórcą określenia nazwy Pogórzanie w polskiej etnografii[4]. W 1937 razem z Janem Tomasikiem powołał istniejący do dziś Zespół Pieśni i Tańca „Pogórzanie”. W 1939 wydał w Krakowie zeszyt Strój Pogórzan, rozpoczynając cykl publikacji o „Strojach Ludowych Karpat Polskich".

Publikacje zwarte

  • Strój Pogórzan, Wydawnictwo Komisji Swojszczyzny Związku Ziem Górskich, Kraków 1939 (Stroje ludowe Karpat Polskich, 1.1)
  • Gładysze, pionierzy osadnictwa na Pogórzu, Komitet Regionalny, Gorlice 1948
  • W powiecie gorlickim. Dziesięć lat władzy ludowej (z Edwardem Holikiem), Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1954
  • Gorlice i okolice. Monografia krajoznawcza powiatu, Sport i Turystyka, Warszawa 1962

Przypisy

  1. 1 2 3 ADAM WÓJCIK [online], Gmina Łużna [dostęp 2023-08-09] (pol.).
  2. Ważniejsze rocznice regionalne w 2014 roku [online], Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Gabryela w Gorlicach [zarchiwizowane z adresu 2016-08-04].
  3. Adam Wójcik. opracował A. Wietrzyk
  4. "w latach trzydziestych XX wieku granice tego regionu wytyczył Adam Wójcik, przyjmując jako kryterium noszoną tam odzież. Był też twórcą określenia Pogórzanie dla zamieszkującej ten teren ludności i Pogórze - dla regionu." [w:] Elżbieta Piskorz-Branekova. Polskie stroje ludowe. cz. III. 2007

Bibliografia

  • Aleksander Wietrzyk, Adam Wójcik badacz i piewca Pogórza, Zakopane: Barbara Etryk, 2012, ISBN 978-83-7631-400-6.