Afrygus
| Postać z Twarzy księżyca | |
| Twórca | |
|---|---|
| Wystąpienia | |
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia |
274-275 |
| Rodzina | |
Afrygus – postać z powieści Teodora Parnickiego Twarz księżyca.
Postać
Afrygus był nieślubnym dzieckiem Mitroanii z dworskim koniuchem chorezmijskim, urodzonym w 274 lub 275 roku[a]. Czekał z ujawnieniem się jako pół krwi Swijaszyda na odpowiedni moment. Miał zamiar poświęcić początek swego panowania wyrzynaniu możnych, aby mianować się obrońcą maluczkich i władcą upośledzonych, Chrystusem, czyli pomazańcem z rąk tych które od pokoleń wykoślawił trud. Groziło mu jednak, że kapłani świętego chorezmijskiego Prakonia, kierujący ludem, mogli go uznać za świętokradcę i zwrócić lud przeciw niemu[1]. Po to, by mu przekazać jak uniknąć tej komplikacji, spotkał się z nim w czasie swej misji dyplomatycznej do Persji w 299 roku Sykoriusz Probus. Afrygus przedarł się wówczas do niego, uciekając polującym na jego głowę najemnikom, i spotkał się w przebraniu dworskiego koniucha na dziedzińcu pałacu Sasanidów. Jako prawowity dziedzic korony chorezmijskiej nie chciał jednak rady od Rzymianina. Przekazał jedynie wiadomość matce. W 305 roku rzeczywiście zdobył tron chorezmijski[2].
Odniesienia historyczne i literackie
O historycznej postaci szacha Afriga wiadomo niewiele. Zdobył tron w 305 roku, dając początek chorezmijskiej dynastii Afrygidów. Przeniósł stolicę państwa z Torpak-Kala do Kijat na prawym brzegu Amu-darii, gdzie wzniósł potężny zamek Fir. Jego imię jest ponadto znane z napisów numizmatycznych. Założona przez niego dynastia panowała w Chorezmie przez kilka wieków. Od jej nazwy kultura Chorezmu tego okresu nosi nazwę afrygijskiej[3].
Afrygus ze swoją misją wymordowania wielmożów w obronie maluczkich i upośledzonych, zagrożony tym, że chorezmijscy kapłani zwrócą przeciw niemu lud, uznając go za świętokradcę, jest pierwszym z całej serii bohaterów Parnickiego zaplątanych w walkę maluczkich z wielmożami. Jedni jak Aron lub Stanisław reprezentują Kościół Chrystusowy, uniwersalny i ponadplemienny, który przewodzi maluczkim, skrzywdzonym i bękartom w walce przeciw wielmożom. Inni, jak Eryk czy Iwen Słonina zdradzają obóz maluczkich w interesie wielmożów[4].
Uwagi
- ↑ Fakt, że ojciec Afryga był koniuchem dworskim zawęża czas jego urodzenia do lat 274-275, kiedy Mitroania sprawowała jako regentka władzę w imieniu wnuka ze stolicy Chorezmii w Toprak-Kala (Twarz..., s. 242)
Przypisy
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 251-254.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 261-262.
- ↑ Kudriawcew 1964 ↓, s. 817.
- ↑ Czermińska 1974 ↓, s. 63-65 i 83-84.
Bibliografia
- Teodor Parnicki: Twarz księżyca: powieść z wieków III–IV. Cz. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1961.
- Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2004. ISBN 83-207-1748-5.
- Jacob Burckhardt: Czasy Konstantyna Wielkiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992.
- O. W. Kudriawcew: Historia powszechna. T. 2. Książka i Wiedza, 1964.
- Małgorzata Czermińska: Teodor Parnicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974.