Alexandre Fabre

Alexandre-Jacques Fabre (ros. Александр Яковлевич Фабр; ur. 16 listopada 1782 w Tourrettes, zm. 4 sierpnia 1844 tamże) – francuski inżynier w służbie rosyjskiej, wykładowca Instytutu Inżynierów Komunikacji w Petersburgu.
Był najstarszym z sześciorga dzieci lekarza i chirurga Jacques’a Fabre’a. Za przykładem swego stryja Charlesa Fabre, który się nim opiekował po śmierci ojca wybrał karierę inżynierską. Studiował dwa kursy matematyki i rysunku technicznego na paryskiej École Polytechnique, a następnie kończył z wyróżnieniem École Nationale des ponts et chaussées w 1805 roku. Po studiach pracował jako inżynier w Generalnym Inspektoriacie Dróg w Paryżu[1]. Jednym z jego pierwszych dzieł była budowa znanej „drogi Corniche” między Niceą a Genuą we Włoszech[2].
W 1809 na prośbę Aleksandra I został przez Napoleona I wysłany wraz z trzema innymi inżynierami francuskimi (Pierre-Dominique Bazaine, Charlesem Michelem Potierem, Maurice Destrem) wysłany do Rosji. W lipcu 1810 roku wstąpił do służby rosyjskiej i został mianowany podpułkownikiem w Korpusie Inżynierów Komunikacji z pensją dwukrotnie wyższą niż pensja we Francji. W krótkim czasie został profesorem matematyki stosowanej w nowo powstałym Instytucie Korpusu Inżynierów Komunikacji[1][3]. Od 1811 zajmował się także w urzędzie gubernatora Petersburga budową kanałów. Na początku wojny francusko-rosyjskiej w 1812 roku Fabre, podobnie jak trzech pozostałych francuskich inżynierów, został zesłany do Jarosławia, a potem do Irkucka. W 1815 roku po wojnie Fabre mógł wrócić do Petersburga, gdzie przyjął poddaństwo rosyjskie[1]. Był członkiem petersburskiej loży masońskiej „Zjednoczeni Przyjaciele”[4].
Pod koniec 1815 roku został przeniesiony do IV Okręgu Komunikacyjne, gdzie realizował projekty budowy portów w Taganrogu i Mariupolu, a także regulacji rzeki Manycz[1]. W 1818 przeprowadził operację powieszenia czterech dzwonów na dzwonnicy Iwana Wielkiego[1] W 1820 roku awansował na generała dywizji. W 1827 został członkiem Rady ds. Rozliczeń Wojskowych Cesarskiego Sztabu Generalnego. W 1831 roku został przeniesiony do korpusu inżynieryjnego osad wojskowych[1]. Odpowiadał za budowę tzw. Gruzińskiej Drogi Wojennej, łączącej Rosję z Tbilisi w Gruzji[2].
W 1833 roku został zwolniony ze służby z powodu choroby, a następnie powrócił do Francji, gdzie zbudował zamek Chateau du Puy w Tourrettes w Var, który istnieje do dziś[2].
Odznaczony
- ros. Order Świętej Anny II klasy
- franc. Legia Honorowa
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Фабр, Александр Яковлевич, Русский биографический словарь А. А. Половцова, т. 21, Санкт-Петербург 1901: с. 3-4.
- 1 2 3 History of The Château du puy castle [dostęp 2024-10-26].
- ↑ Соколовский Е. 50-летие института и корпуса инженеров путей сообщения. Санкт-Петербург 1859, c. 94.
- ↑ А. И.:Серков, Российская политическая энциклопедия, Москва 2001 c, 123.