Alfred Antoni Potocki
.jpg) Alfred Antoni Potocki (1933) | |
 Pilawa | |
| Hrabia | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
14 czerwca 1886 |
| Data i miejsce śmierci |
30 marca 1958 |
| Ojciec | |
| Matka |
Elżbieta Matylda Radziwiłł |
| Żona |
Izabela Narkiewicz-Jodko |
| Odznaczenia | |
 _BAR.svg.png){kind=small} | |
Alfred Antoni Wilhelm Roman Potocki h. Pilawa (ur. 14 czerwca 1886 w Łańcucie, zm. 30 marca 1958 w La Roche-sur-Foron[1]) – IV i ostatni ordynat łańcucki.
Życiorys
Syn Romana, ordynata Łańcuta i Elżbiety Matyldy Radziwiłł, oraz starszy brat Jerzego. Alfred Antoni Potocki uczył się w domu i Wiedniu, potem studiował w Magdalen College w Oksfordzie i Lwowie. W 1922 roku posiadał majątki ziemskie o powierzchni 50 650 ha[2]. Za utrzymanie nieformalnych wpływów społecznych Potockiego i jego stosunków z władzami lokalnymi miał odpowiadać były radca prawny Paweł Horain (1871–1937[3])[4].
W 1921 roku Potocki wzbogacił się o bogatą kolekcję dzieł sztuki odziedziczoną wraz z gigantyczną fortuną po Mikołaju Potockim z Paryża – z tulczyńskiej linii rodziny, wnuku osławionego przywódcy Targowicy, Stanisława Szczęsnego. Były to m.in. portrety rodzinne malowane przez Fragonarda, Lampiego i Scheffera, dwa cenne gobeliny z manufaktury w Aubusson z herbem Potockich, część zbiorów z dawnej biblioteki z Tulczyna, kilka bezcennych powozów, rokokowe saneczki Marii Antoniny oraz akcesoria końskie, a także bezpowrotnie wywiezione w czasie wojny obrazy Goi, Fragonarda, Bouchera, rzeźby Canovy[5]. Od maja do lipca 1944 r. Alfred zdołał bowiem wywieźć z Łańcuta do Wiednia specjalnymi pociągami około 700 skrzyń majątku ruchomego. Większość tych ruchomości stopniowo wyprzedawał dla sfinansowania wystawnego trybu życia[6].
Był przyjmowany na audiencjach przez papieża Piusa X i cesarza Franciszka Józefa, tańczył na balach w pałacach książąt Schwarzenbergów i Fürstenbergów w Wiedniu oraz w pałacu Buckingham w Londynie. Gościł w Łańcucie arcyksięcia Ferdynanda, grał w tenisa z Glorią Swanson, bywał na obiadach u króla Rumunii Karola, Douglasa Fairbanksa i Mary Pickford, odwiedzał prezydenta Roosevelta i gen. Pershinga, polował z Clemenceau, Pétainem i z Hermannem Göringiem[7].
Należał do ścisłego establishmentu II Rzeczypospolitej i często świadczył na jego rzecz usługi recepcyjne. Był wiceprezesem Związku Jeździeckiego Małopolski Środkowej w Łańcucie[8]. W zamku w Łańcucie organizował bale dla korpusu dyplomatycznego, tenisowe turnieje i polowania (ordynackie dla prywatnych gości i klubowe jako opiekun klubu myśliwskiego Diana około 1922[9]). Wyjeżdżał na polowania do Afryki[4]. Swoją działalnością doprowadził do rozwoju i popularyzacji kultury łowieckiej[10]. Podejmował też gości zagranicznych, m.in. króla rumuńskiego Ferdynanda I i królową Marię oraz Jerzego księcia Kentu, a tuż przed wybuchem wojny gościem jego pałacu był Joachim von Ribbentrop[7].
Według mjr. Adam Winogrodzkiego ps. „Korwin” Alfred Antoni Potocki podczas II wojny światowej i trwającej okupacji niemieckiej często gościł u siebie Hermanna Göringa i odmówił współpracy z Armią Krajową[11]. 24 marca 1956 zawarł związek małżeński w Monte Carlo z Izabelą (Izadorą) Narkiewicz-Jodko[12], która w 1959 w Londynie wydała tom wspomnień Alfreda zatytułowanych Master of Lancut. Pochowany został w Lozannie, prochy zostały sprowadzone do Łańcuta do krypty grobowej Potockich przy kościele parafialnym w 2001.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[8]
Przypisy
- ↑ Barbara Chmura. Kultura śmierci. Z kolekcjonerskich zbiorów Marka Czarnoty. „Nasz Dom Rzeszów”. 11/49, s. 18–19, 2009. ISSN 1895-2046. (pol.).
- ↑ Wojciech Roszkowski, Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., [w:] „Przegląd Historyczny”, 1983, Tom 74, Nr 2, s. 283.
- ↑ Maria Minakowska, Paweł Horain [online], sejm-wielki.pl [dostęp 2025-04-04].
- 1 2 Jan Markowicz, Czy są jeszcze magnaci w Polsce, „Przyjaciel Ludu”, 36 (39), 21 września 1924, s. 10.
- ↑ Łojek 1980 ↓, s. 265.
- ↑ Łojek 1980 ↓, s. 264–274.
- 1 2 Piotr Zychowicz: Opcja niemiecka. Czyli jak polscy antykomuniści próbowali porozumieć się z III Rzeszą. Poznań: REBIS, 2014, s. 65. ISBN 978-83-7818-620-5.
- 1 2 M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi na polu organizacji i rozwoju hodowli koni w Polsce”.
- ↑ Józef Mandziuk, Św. Hubert – patron myśliwych podkarpackich, „Resovia Sacra”, 14–15, 2008, s. 176.
- ↑ Józef Mandziuk, Św. Hubert – patron myśliwych podkarpackich, „Resovia Sacra”, 14–15, 2008, s. 177.
- ↑ Adam Korwin, Droga Żołnierza do Wolności i Demokracji (1939–1945), [w:] Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz, Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939–1944, Sanok 2012, s. 536, ISBN 978-83-903080-5-0.
- ↑ Dane biograficzne na stronie Genealogii dynastycznej. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-19)].
Bibliografia
- Jerzy Łojek, Potomkowie Szczęsnego. Dzieje fortuny Potockich z Tulczyna 1799–1921, wyd. I, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1980, s. 265, ISBN 83-222-0119-2.