Ali Shefqet Shkupi
 | |
| podpułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Stanowiska |
dowódca garnizonów w Salonikach i w Konstantynopolu |
.svg.png){kind=small}
Ali Shefqet Shkupi, właściwie Ali Shefqeti (ur. we wrześniu 1883 w Skopje, zm. 3 grudnia 1953 w Szkodrze[1]) – osmański i albański wojskowy, pierwszy szef Sztabu Generalnego Albańskich Sił Zbrojnych w latach 1913–1920.
Życiorys
Kształcił się w szkołach w Bitoli i w Salonikach, a w 1905 roku ukończył studia w Akademii Sztabu Generalnego w Konstantynopolu[2][3][1]. Wziął udział w rewolucji młodotureckiej w 1908 roku, następnie został awansowany do stopnia majora (binbaşı)[2]. W 1909 roku został dowódcą garnizonu w Salonikach[2], następnie w Konstantynopolu[4]. Po udanym powstaniu w Albanii z 1912 roku władze osmańskie przygotowywały się do aresztowania Shkupiego, o czym ten został uprzedzony; dzięki wsparciu Albańczyków przedostał się do Rumunii, następnie do Triestu i ostatecznie do Wlory[3].
Dołączył do armii albańskiej, gdzie jako podpułkownik objął 4 maja 1913 roku funkcję szefa Sztabu Generalnego Albańskich Sił Zbrojnych[5] i pełnił ją do listopada 1920[4].
W 1924 roku uczestniczył w rewolucji czerwcowej, w wyniku której Fan Noli objął urząd premiera Albanii[3]. Po jego obaleniu oraz po dojściu Ahmeda Zogu do władzy Shkupi opuścił armię[3]. Był jednym z inicjatorów powstania w Fierze z 1935 roku[6], wymierzonego przeciwko Ahmedowi Zogu, panującego już jako król Zog I[3]. Został aresztowany oraz skazany na karę śmierci, do czego jednak nie doszło wskutek licznych protestów; został zwolniony z więzienia w 1938 roku[3].
Sprzeciwiał się włoskiej oraz niemieckiej okupacji Albanii, podczas tej ostatniej wojska niemieckie spaliły jego rodzinny dom w Tiranie[3]. Po II wojnie światowej Shkupi wraz ze swoją rodziną przeniósł się do Szkodry, tam zmarł 3 grudnia 1953 roku[3]. Jego ciało zostało pochowane w Szkodrze, a w latach 80. przeniesione na jeden z tirańskich cmentarzy[3].
Odznaczenia
W 1992 roku został pośmiertnie odznaczony orderem „Za działalność patriotyczną” I klasy[3].
Życie prywatne
Jego ojciec Hysen Shefqeti pochodził z miejscowości Peć[2][3].
Miał brata Naxhiego, który także był wojskowym[5]. Jednym z jego krewnych był Hasan Prishtina – premier Albanii w 1921 roku[3].
Przypisy
- 1 2 Kujtim Halili: Fjalor biografik ushtarak. Tirana: 2006, s. 158. ISBN 99943-849-2-9.
- 1 2 3 4 Alpan i Kaçi 1997 ↓, s. 106.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Sali Onuzi: Sali ONUZI/ Ali Shefqeti (Shkupi), i pari Shef i Shtatmadhorisë së Ushtrisë Shqiptare. gazetatelegraf.com, 2013-12-03. [dostęp 2014-12-24]. (alb.).
- 1 2 Former CHODs. aaf.mil.al. [dostęp 2014-07-14]. (ang.).
- 1 2 Jakup Gjoca: Ali Shefqet Shkupi kontribuoi në krijimin e Shtabit Madhor të Ushtrisë Kombëtare Shqiptare. gazetatelegraf.com, 2012-12-17. [dostęp 2015-01-03]. (alb.).
- ↑ Buda 1985 ↓, s. 558.
Bibliografia
- Aleks Buda, Fjalor enciklopedik shqiptar, Tirana 1985, OCLC 15296028.
- Nexhip Alpan, Nesip Kaçi, Shqiptarët në Perandorinë Osmane, Tirana: Albin, 1997.