Andrij Derkacz (polityk)
 Andrij Derkacz (2024) | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 sierpnia 1967 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
polityk, przedsiębiorca |
| Odznaczenia | |
 | |
Andrij Łeonidowycz Derkacz, ukr. Андрій Леонідович Деркач (ur. 19 sierpnia 1967 w Dniepropetrowsku[1]) – ukraiński oraz rosyjski polityk i przedsiębiorca, poseł do Rady Najwyższej, senator w Radzie Federacji.
Życiorys
Syn Łeonida Derkacza, generała KGB i szefa SBU[2]. W 1989 ukończył uczelnię wojskową w Charkowie, służył w wojskach rakietowych, studiował później w akademii ministerstwa bezpieczeństwa Rosji (absolwent z 1993)[1]. W 2007 uzyskał stopień kandydata nauk prawnych w instytucie państwa i prawa Narodowej Akademii Nauk Ukrainy[1][3].
W latach 1993–1994 był oficerem Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. Następnie do 1997 pracował w administracji prezydenta Łeonida Kuczmy jako doradca ds. zagranicznych i zastępca szefa służby kontrolnej. Później objął stanowisko doradcy ukraińskiego premiera[1].
Działał w założonej przez środowiska weteranów z Afganistanu Ukraińskiej Partii Sprawiedliwości. W 1998 po raz pierwszy został wybrany na posła w jednym z okręgów obwodu sumskiego. W latach 1999–2000 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Partii Pracy Ukrainy, z której przeszedł do partii Trudowa Ukrajina (był m.in. przewodniczącym jej komitetu politycznego w latach 2000–2004). W 2002 uzyskał reelekcję z listy bloku Za Jedyną Ukrainę[1]. Zaangażował się także w działalność biznesową w branży energetycznej i mediowej, stając się m.in. właścicielem kanału telewizyjnego TRK Era. W 2008 wartość kontrolowanych przez niego aktywów szacowano na 162 miliony dolarów (119. miejsce na liście najbogatszych Ukraińców)[3].
W 2004 Andrij Derkacz zaangażował się w kampanię prezydencką Wiktora Juszczenki, wspierał finansowo pomarańczową rewolucję. W 2005 dołączył do Socjalistycznej Partii Ukrainy[4]. W 2006 uzyskał z jej listy mandat deputowanego V kadencji, który złożył jednak po kilku miesiącach[1], przechodząc w tym czasie do Partii Regionów. Stanął na czele monopolistycznych państwowych koncernów atomowych – najpierw Enerhoatomu, następnie po konsolidacji Ukratompromu. Otrzymał wówczas przydomek „króla atomu”[3]. W 2007 powrócił do Rady Najwyższej (z ramienia PR), mandat poselski utrzymał także w 2012[1]. W okresie protestów na Euromajdanie w lutym 2014 opuścił frakcję Partii Regionów, w październiku tego samego roku po raz szósty z rzędu dostał się do parlamentu, startując jako kandydat niezależny[5]. Utrzymał mandat poselski także w 2019[6]. W 2020 z ramienia partii Nasz Kraj wybrany nadto na radnego obwodu sumskiego[7].
W styczniu 2021 został objęty sankcjami nałożonymi przez Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych; zarzucono mu bycie agentem rosyjskiego wywiadu i oskarżono o próbę wywarcia wpływu na amerykańskie wybory prezydenckie z 2020[8]. W styczniu 2023 został pozbawiony obywatelstwa ukraińskiego[9] oraz mandatu deputowanego[10].
Uzyskał natomiast obywatelstwo rosyjskie; w 2024 został członkiem Rady Federacji, wyższej izby parlamentu[11].
Odznaczenia
- Order „Za zasługi” III klasy[1] (pozbawiony w 2024)[12][13]
- Komandor Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 1996)[14]
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Деркач Андрій Леонідович. dovidka.com.ua. [dostęp 2014-10-30]. (ros.).
- ↑ Деркач Леонид. liga.net. [dostęp 2021-01-23]. (ros.).
- 1 2 3 Деркач Андрей Леонидович. liga.net. [dostęp 2021-01-23]. (ros.).
- ↑ Андрій Деркач долучився до соціалістів. bbc.co.uk, 15 grudnia 2005. [dostęp 2014-10-30]. (ukr.).
- ↑ Serwis CVK – Wybory 2014. [dostęp 2014-10-30]. (ukr.).
- ↑ Serwis CVK – Wybory 2019. [dostęp 2019-07-23]. (ukr.).
- ↑ Serwis CVK – Wybory 2020. [dostęp 2020-11-09]. (ukr.).
- ↑ U.S. sanctions Ukrainians involved in Russia-linked campaign promoted by Giuliani to smear Biden. „The Washington Post”, 11 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-23]. (ang.).
- ↑ Zełenski pozbawił obywatelstwa czterech polityków. Wśród nich przyjaciel Putina. polsatnews.pl, 11 stycznia 2023. [dostęp 2023-01-11].
- ↑ Рада забрала мандати в Медведчука і ще 4 нардепів. pravda.com.ua, 13 stycznia 2023. [dostęp 2023-01-16]. (ukr.).
- ↑ Fugitive Ukrainian ex-MP Derkach appointed to Russian Senate. kyivindependent.com, 16 września 2024. [dostęp 2024-11-22]. (ang.).
- ↑ 34 зрадники України позбавлені державних нагород України: Президент підписав відповідний указ. president.gov.ua, 22 listopada 2024. [dostęp 2024-11-22]. (ukr.).
- ↑ Указ Президента України № 779/2024 Про рішення Ради національної безпеки і оборони України від 22 листопада 2024 року «Про застосування та скасування персональних спеціальних економічних та інших обмежувальних заходів (санкцій)». president.gov.ua, 22 listopada 2024. [dostęp 2024-11-22]. (ukr.).
- ↑ Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 28 października 1996. [dostęp 2025-05-12]. (wł.).