Anka Ptaszkowska

Hanna (Anka) Ptaszkowska (ur. 1935 w Warszawie^[1]) – polska krytyczka sztuki, dziennikarka, współzałożycielka Galerii Foksal.

Studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim^[1], została usunięta ze studiów w okresie stalinizmu^[2]. Następnie studiowała historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim^[1]. Jej praca magisterska z historii sztuki, pisana pod kierunkiem Jacka Woźniakowskiego, była poświęcona twórczości Tadeusza Kantora^[1]. Działała w lubelskim środowisku Grupy Zamek^[1]. Przeprowadziła się do Warszawy pod koniec lat 50. XX wieku i związała się tamże z Galerią Krzywego Koła^[1] (zob. Klub Krzywego Koła). Poślubiła rzeźbiarza Edwarda Krasińskiego^[3], z którym ma córkę Paulinę Krasińską^[4]. Mieszkała z mężem w domu zbudowanym przez jej matkę^[2] w Zalesiu od 1962 roku^[4].

Założyła Galerię Foksal w Warszawie z Włodzimierzem Borowskim^[2] i Mariuszem Tchorkiem^[5] w 1966 roku^[1]. Współprowadziła tę galerię do 1970 roku, a następnie przeprowadziła się na stałe do Paryża^[5], gdzie mieszkała z drugim mężem, fotografem Eustachym Kossakowskim^[3]. Była kuratorką jego wystawy 6 mètres avant Paris (pol. 6 metrów przed Paryżem)^[6]. We Francji założyła galerię konceptualną^[3], współpracowała z polskim emigracyjnym środowiskiem artystycznym, a po 1989 roku działała w zakresie organizacji i krytyki w Polsce^[5]. Dzięki jej zaangażowaniu Muzeum Sztuki w Łodzi pozyskało zbiór prac amerykańskich artystów^[3].

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zorganizowało w 2023 roku wystawę pt. Anka Ptaszkowska. Przypadkiem, na której zaprezentowano prace artystów, z którymi współpracowała i przyjaźniła się^[3].

Anna Molska nakręciła o niej film dokumentalny pt. Wyobraźcie sobie, że istnieje prawda w sztuce^[3].

Początkowo publikowała w lubelskich „Strukturach”, wkładce do „Kameny”^[1]. Jej pierwszy artykuł z 1959 roku pt. Klasyka czy awangarda? omawiał twórczość Henryka Stażewskiego^[1]. Po przeprowadzce do Warszawy publikowała w dodatku „itd” do „Wiadomości Plastycznych”^[1]. Interesowała ją sztuka eksperymentalna i odwołująca się do radykalnej awangardy^[5]. Jej zdaniem sztuka winna być radykalna, zaangażowana i zmieniać świat^[5], swoje podejście przedstawiła w tekście pt. Czy istnieje w Polsce ruch artystyczny?, który powstał w 1968 roku^[5]. Sama nie uważała się za artystkę^[2].

Publikacje książkowe:

• Wierzę w wolność, ale nie nazywam się Beethoven (Słowo/obraz terytoria, 2010)^[7]
• Dom w Zalesiu i jego pobocza (2023)^[8]