Antirhelus

Antirhelus – wymarły rodzaj chrząszczy z podrzędu wielożernych i rodziny Kateretidae, jedyny z monotypowej podrodziny Antirhelinae. Obejmuje tylko jeden opisany gatunek, A. buzina.

W 2021 roku gatunek Heterhelus buzina opisany został na łamach „Invertebrate Zoology” przez Janusza Kupryjanowicza, Grigorija Ljubarskiego i Jewgienija Perkowskiego. Opisu dokonano na podstawie pojedynczej, datowanej na eocen inkluzji w bursztynie rówieńskim, odnalezionej w Klesowie na Ukrainie. Owada zaliczono do współczesnego rodzaju Heterhelus ściśle związanego pokarmowo z bzami. Epitet gatunkowy oznaczać ma „bez” zarówno w języku ukraińskim, jak i rosyjskim^[1]. W 2023 roku Aleksander Kirejczuk, Josh Jenkins Shaw i Igor Smirnow przenieśli ów gatunek do nowego rodzaju Antirhelus, umieszczając ten w monotypowej podrodzinie Antirhelinae. Decyzję tę uargumentowano wyjątkową jak na Kateretidae budową głowy owada. Nazwa rodzajowa to połączenie greckiego αντί (anty) i nawiązującej do rodzajów Heterhelus and Sibirhelus końcówki rhelus. Ze względu na odmienność budowy głowy autorzy powątpiewają w związek pokarmowy Antirhelus z kwiatami bzu^[2].

Chrząszcz o ciele długości około 1,8 mm, w zarysie wydłużonym z prawie równoległymi bokami, grzbietowo i brzusznie wypukłym, porośniętym krótkimi, białawymi szczecinkami o przeciętnie gęstym rozmieszczeniu^[2][1].

Głowa była krótka^[1][2], poprzeczna w widoku grzbietowym^[1], przed nasadami czułków gwałtownie ku dołowi zagięta, zaopatrzona w umiarkowanie wyłupiaste^[2], pozbawione szczecinek oczy złożone^[1]. Miejsca osadzenia czułków nakryte były występami czoła^[2][1]. Przed poprzeczną, w średnim stopniu odsłoniętą wargą górną leżał Y-kształtny wcisk^[2]. Wargę dolną cechowała niemal pięciokątna, ponaddwukrotnie szersza niż dłuższa bródka^[2]. Czułki były 1,1 raza dłuższe niż głowa na wysokości oczu szeroka^[1]. Budowało je jedenaście członów, z których trzy ostatnie formowały zwartą, wydłużoną, nieścieśnioną bocznie buławkę. Trzonki czułków i ich nóżki były rozdęte^[2].

Przedplecze było półtorakrotnie szersze niż dłuższe^[1], silnie sklepione, łukowate^[2], o nieobrzeżonej, bardzo słabo wypukłej^[1], prawie ściętej krawędzi przedniej^[2], niewystających kątach przednich^[1], skrajnie wąskim rozpłaszczeniem obrzeżonych^[2] i nieorzęsionych krawędziach bocznych^[1], bardzo słabo wystających kątach tylnych^[2] oraz niewyraźnie obrzeżonej, niemal prostej krawędzi tylnej^[1]. Stosunkowo duża tarczka była poprzecznie trójkątnawa z niemal kanciastym lub zaokrąglonym tylnym wierzchołkiem^[1][2]. Pokrywy były 2,2 raza dłuższe niż przedplecze, i 1,2 raza dłuższe niż razem szerokie, z tyłu ścięte. Na ich powierzchni występowały rozproszone, większe i płytsze niż na przedpleczu punkty^[1].

Odnóża były spłaszczone^[1], o goleniach stopniowo i lekko ku szczytom rozszerzonych^[2], zaopatrzonych w dwie ostrogi w kącie wewnętrzno-wierzchołkowym^[1], a stopach zbudowanych z pięciu członów, z których trzy początkowe były dwupłatowe, a ostatni zwieńczony niezmodyfikowanymi, lekko tylko nasadowo rozdętymi pazurkami^[1][2].

Na spodzie odwłoka widocznych było sześć sternitów, z których pierwszy był najdłuższy^[1], czwarty tak długi jak dwa poprzednie razem wzięte^[2], a ostatni najkrótszy^[1]. Skleryt analny słabo wystawał spod ostatniego z nich^[2]. Pygidium oraz przedostatni tergit nie były skryte pod pokrywami^[1][2].