Antoni Dmochowski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk chemicznych | |
| Specjalność: biochemia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja |
1932 |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
   | |
Antoni Dmochowski (ur. 6 grudnia 1896 w Sarnowie[1], zm. 23 grudnia 1983 w Łodzi) – polski biochemik, twórca łódzkiej szkoły biochemicznej, pionier chemii kwasów nukleinowych w Polsce.
Życiorys
Po ukończeniu w 1915 warszawskiego Gimnazjum Filologicznego rozpoczął studiować chemię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, podczas studiów podjął pracę w kierowanej przez Stanisława Bądzyńskiego Katedrze Chemii Fizjologicznej Wydziału Lekarskiego. W 1924 obronił pracę doktorską pt. O produktach trawienia oksyhemoglobiny krwi za pomocą pepsyny i uzyskał tytuł doktora filozofii w dziedzinie chemii i fizjologii zwierząt. Pomiędzy 1925 a 1931 uzupełniał wiedzę na temat kwasów nukleinowych i nukleotydów podczas studiów w Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii i Austrii. Od 1927 był związany z kierowaną przez Stanisława Przyłęckiego Katedrą Chemii Fizjologicznej, gdzie prowadził badania nad strukturą i funkcją kwasów nukleinowych w komórkach i tkankach organizmów. Współpraca z Kazimierzem Białaszewiczem zaowocowała materiałami, dzięki którym w 1932 przeprowadził habilitację na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego.
Od 1934 kierował Zakładem Chemii Fizjologicznej, który posiadał filię w Łodzi, rok później ukazała się monografia pt. "O współczesnym stanie chemii i fizjologii kwasów nukleinowych". W 1937 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, równolegle do pracy na Uniwersytecie Warszawskim kierował Zakładem Chemii Fizjologicznej Wolnej Wszechnicy Polskiej. W latach 1937–1939 był edytorem czterotomowej, ilustrowanej Nowoczesnej encyklopedii zdrowia[2].
Podczas okupacji hitlerowskiej wykładał na tajnym Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Ziem Zachodnich.
Po II wojnie światowej został skierowany do Łodzi, gdzie podjął się organizacji pierwszej uniwersyteckiej Katedry Biochemii, którą utworzono na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Łódzkiego, rozpoczęła ona działalność 1 września 1945. W 1946 został członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od 1946 do 1949 równolegle kierował Katedrą Chemii Fizjologicznej i Zakładem Chemii Ogólnej na Wydziale Lekarskim i Stomatologicznym. Sześć lat później zorganizował Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, gdzie do 1958 pełnił funkcję dziekana.
W 1957 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, a w 1970 tytuł doktora honoris causa w dziedzinie nauk przyrodniczych. W 1967 zakończył pracę zawodową i przeszedł na emeryturę.
Z żoną, pisarką Teresą Dmochowską (1902–1977), miał sześcioro dzieci, m.in. Piotra Dmochowskiego, prawnika i marszanda[3].
Jest pochowany na cmentarzu w Laskach.
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (1954)[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
- Nagroda indywidualna I stopnia Ministra Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze (1963)
- Nagroda naukowa miasta Łodzi (1966)
Przypisy
- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 143.
- ↑ Cieszyński, t.I 1939 ↓.
- ↑ O kolekcji i jej właścicielach, Nowohuckie Centrum Kultury [dostęp 2024-11-24] [zarchiwizowane 2024-04-14].
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 28 września 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588).
Bibliografia
- Antoni Cieszyński: Nowoczesna encyklopedia zdrowia. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Minerwa, Cz. Żebrowski, 1939.
- biogram, Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego
- Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN;
- profesor Antoni Dmochowski, Zastawie i Ziemia Łukowska
- pożegnanie, Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego