Antoni Gradowski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 sierpnia 1920 |
| Zawód, zajęcie |
Harcerz, obrońca Płocka w 1920 |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg.png){kind=small} | |
Antoni Gradowski, ps. Antolek (ur. 21 września 1905 w Płocku, zm. 18 sierpnia 1920 w Płocku) – harcerz, obrońca Płocka.
Życiorys
Był synem Stanisława Gradowskiego i Kamili ze Zgorzelskich Gradowskiej. Rodzina mieszkała przy ulicy Kościuszki 9 w Płocku[1].
Uczył się w I Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły w Płocku), a następnie w II Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku)[2]. Był harcerzem 3 drużyny im. J. Kilińskiego[1]. W 1920 roku wziął udział w obronie Płocka. Roznosił żołnierzom amunicję, broń i jedzenie, pełnił również służbę sanitariusza[3]. Według aktu zgonu zginął 18 sierpnia 1920 roku o godzinie 12:00 „przy okopach w Płocku”[4].
Pierwotnie został pochowany 18 sierpnia w tzw. bratniej mogile, zwanej dziś Kopcem Harcerzy. Po wielu staraniach matka uzyskała zgodę na ekshumację i 26 sierpnia odbył się pogrzeb na cmentarzu przy Al. Kobylińskiego[5].
Siostrzeńcem Antolka jest malarz Antoni Fałat[6]. Pogrzeb opisał naoczny świadek, dziennikarz Adam Grzymała-Siedlecki w książce Cud Wisły[3].
Ordery i odznaczenia
Podczas wizyty w Płocku marszałka Józefa Piłsudskiego pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Walecznych[7].
Upamiętnienia
11 listopada 1991 roku w Liceum Ogólnokształcącym im. Władysława Jagiełły w Płocku odsłonięto tablicę upamiętniającą harcerza Antolka Gradowskiego[8]. Uchwałą Rady Miasta Płocka z 25 sierpnia 1992 roku jego imieniem została nazwana jedna z płockich ulic[9].
Przypisy
- 1 2 Benedykt Sandomierski, Michał Kacprzak (red.), Dzieje harcerstwa płockiego 1912-2012: studia i materiały, Płock: Hufiec ZHP Płock im. Obrońców Płocka 1920 roku, 2013, s. 57.
- ↑ Bohaterski chłopiec – Antolek Gradowski (1906-1920), [w:] Anna Maria Stogowska, Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny, t. 1, 1995, s. 169.
- 1 2 Adam Grzymała-Siedlecki, Cud Wisły, 2015, s. 102, ISBN 978-83-7565-005-1.
- ↑ Grzegorz Gołębiewski, Płock 1920, Warszawa: Bellona, 2018, s. 248, ISBN 978-83-11-15373-8.
- ↑ Mali Kawalerowie Krzyża Walecznych, [w:] Lena Szatkowska, Szara legenda, Płock: Książnica Płocka, s. 281, ISBN 83-88028-02-2.
- ↑ Anna Lewandowska, Mały, piękny zabytek czeka na remont. Adres: pl. Obrońców Warszawy 3 [online], plock.wyborcza.pl, 6 lutego 2019 [dostęp 2020-12-22].
- ↑ 90. rocznica odznaczenia Płocka Krzyżem Walecznych [online], dzieje.pl, 10 kwietnia 2011 [dostęp 2020-10-09] (pol.).
- ↑ Lena Szatkowska, Obchody Święta Niepodległości, Tygodnik Płocki 1991, nr 47, s.4.
- ↑ Piotr Gryszpanowicz, Leksykon nazw płockich ulic, Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 2016, s. 92.