Antrodia
.JPG) Jamkówka różnokształtna | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
jamkówka |
| Nazwa systematyczna | |
| Antrodia P. Karst. Meddn. Soc. Fauna Flora fenn. 5: 40 (1879) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Antrodia serpens (Fr.) P. Karst. 1879 | |
Antrodia P. Karst. (jamkówka) – rodzaj grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)[1].
Charakterystyka
Grzyby kortycjoidalne o owocniku jednorocznym lub wieloletnim, rozpostartym lub rozpostarto odgiętym, rzadziej bocznie osadzonym, o konsystencji przeważnie twardej lub twardawej i jasnej barwie. Hymenofor poroidalny, pory okrągłe do kanciastych. System strzępkowy dimityczny, strzępki generatywne ze sprzążkami, często nieregularnie pogrubione, strzępki szkieletowe szkliste, u niektórych gatunków lekko zabarwione, zwykle nieamyloidalne, u kilku gatunków czasami amyloidalne. Cystyd brak, często są natomiast występują małe, wrzecionowate, w środku nabrzmiałe cystydiole. Podstawki maczugowate, 4-sterygmowe ze sprzążką bazalną. Bazydiospory o kształcie od kiełbaskowatych do podłużnie elipsoidalnych, szkliste, cienkościenne, gładkie, nieamyloidalne. Grzyby saprotroficzne powodujące brunatną zgniliznę drewna, głównie drzew iglastych[2].
Charakterystyczne cechy Antrodia to poroidalny hymenofor, dimityczny system strzępkowy, nieamyloidalne bazydiospory i powodowanie brunatnej zgnilizny drewna. W ostatnich latach niektóre zaliczane do Antrodia gatunki zostały przeniesione do rodzajów Amyloporia, Fibroporia, Resinoporia[2].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji: Antrodia, Fomitopsidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson utworzył w 1879 r. Petter Adolf Karsten[1]. Synonimy: Adustoporia Audet, Amyloporia Singer, Amyloporia Singer, Amyloporiella A. David & Tortič, Cartilosoma Kotl. & Pouzar, Coriolellus Murril[3].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1996 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunki należące do tego rodzaju opisywane były także pod nazwami: białak, chrząstnik, huba, mąkosa, podskórnik, podskórniczek, porak, porzyca, sprzążkownica, żagiew[4].
Rodzaj Antrodia w opracowaniu W. Wojewody z 2003 r.[4] był taksonem polifiletycznym. W wyniku badań mykologicznych liczne zaliczane do niego gatunki zostały w późniejszych latach przeniesione do innych rodzajów[1].
- Antrodia albida (Fr.) Donk 1966[5] – jamkówka biaława[6]
- Antrodia gossypium (Speg.) Ryvarden 1973 – jamkówka bawełniana
- Antrodia heteromorpha (Fr.) Donk 1966 – jamkówka różnokształtna
- Antrodia macra (Sommerf.) Niemelä 1985 – jamkówka wierzbowa
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[7]. Nazwy polskie według W. Wojewody[4] i innych[8][6].
Przypisy
- 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-20].
- 1 2 Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 162 [dostęp 2023-09-07] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-08-20].
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 55–57, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Według W. Wojewody jest to synonim Antrodia heteromorpha, jednak według Index Fungorum są to odrębne gatunki.
- 1 2 Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 28 stycznia 2025 (pol.).
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2021-08-20].
- ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-10-22] (pol.).