Apion (rodzaj)

Apion[1]
Herbst, 1797
Apion frumentarium
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	pędrusiowate
Podrodzina	Apioninae
Plemię	Apionini
Rodzaj	Apion
Synonimy
Apionus Rafinesque 1815 Apium Agassiz, 1846 Erythrapion Schilsky, 1906 Oxeostomum Gistel, 1856 Oxystomum Gistel, 1856 Apiolum W. Kirby, 1808 Apius Billberg, 1820

Apion – rodzaj chrząszczy z rodziny pędrusiowatych, podrodziny Apioninae i plemienia Apionini. Należą tu drobne chrząszcze o zwykle jednolitym ubarwieniu^[2]. Larwy i imagines żerują na rdestowatych^[3].

Chrząszcze o ciele długości od 2,2 do 4,5 mm. Ubarwienie mają czerwonawe do rdzawego z czarnymi oczami, pazurkami, a czasem też tergitami odwłoka. Oskórek porastają włoski (włosowate łuski), które na przedpleczu skierowane są dośrodkowo, a na międzyrzędach pokryw ustawione są w dwóch lub trzech szeregach^[3].

Głowę cechują: płaskie czoło o punktowanej lub punktowanej i rowkowanej powierzchni, okrągłe i w przeciętnym lub silnym stopniu wysklepione oczy, niskie, nie wykraczające poza środek oka, ku tyłowi nieco zbieżne kile podoczne oraz osadzone w około 0,3–0,4 długości ryjka czułki o niemal wrzecionowatych, od 2 do 2,5 raza dłuższych niż szerszych buławkach. Prosty do zakrzywionego ryjek ma na spodzie niezbyt głębokie, bruzdowate, ku tyłowi zanikające rowki. Długość ryjka u samca wynosi od 0,73 do 1 długości przedplecza, a u samicy od 0,76 do 1,15 długości przedplecza^[3].

Długość przedplecza wynosi od 0,8 do 1 jego szerokości. Boki ma w tylnej połowie mniej lub bardziej równoległe, a w przedniej lekko ku przodowi zbieżne, tylną krawędź zaś prostą. Na powierzchni przedplecza występuje gęste i głębokie punktowanie a wąski dołek przedtarczkowy jest słabo zaznaczony. Kształt nagiej tarczki jest trójkątny do prawie kwadratowego, zawsze na szczycie zaokrąglony. Podługowato-owalne, najszersze pośrodku pokrywy mają wykształcone barki i węższe od międzyrzędów rzędy. Wyspecjalizowana szczecinka wyrasta na wierzchołku międzyrzędu dziewiątego. Biodra środkowej pary nie stykają się ze sobą. Szeroko-trójkątny, obrzeżony wyrostek zapiersia nie jest odgraniczony od jego pozostałej powierzchni wciskiem, a przednia listewka zapiersia jest delikatnie wykształcona. Odnóża zwieńczone są pazurkami o małych, ostrych ząbkach. U samca golenie są nieuzbrojone^[3].

Odwłok ma pierwszy z widocznych sternitów przeciętnie sklepiony i 1,6 raza dłuższy od następnego, a piąty na tylnej krawędzi zaokrąglony u samicy i ścięty u samca. Wierzchołkowa krawędź pygidium u samca jest zaokrąglona. Genitalia samca odznaczają się tegmenem o bardzo płytkim pośrodkowym wcięciu oddzielającym płaty parameroidalne, sięgającym nie dalej niż na 1/6 ich długości; każdy z tych płatów ma 4 lub 5 długich makroszczecinek oraz bardzo krótką wierzchołkową część błoniastą z mikroszczecinkami. Okienka są bocznie położone i szeroko rozstawione, słabo zaznaczone, niekiedy całkiem zanikłe. Stawowo z wolnym pierścieniem połączone prostegium ma wysoki pośrodkowy kil przedłużony nasadowo w palcowatą wypustkę. Walcowaty, rzadko silnie spłaszczony, niezbyt zakrzywiony płat środkowy edeagusa (prącie) ma szczyt w widoku boczny odgięty z ząbkowato wystającymi krawędziami boczno-grzbietowymi płytki wierzchołkowej, a w widoku grzbietowym zaostrzony^[3].

Owady te są fitofagami rdestowatych. Do ich roślin żywicielskich należą kandymy, rdesty, szczawie oraz przedstawiciele rodzaju Atraphaxis. Endofitofagiczne, minujące larwy przechodzą rozwój wewnątrz łodyg, szyjek korzeniowych i korzeni roślin pokarmowych^[3].

Rodzaj głównie palearktyczny^[3]. 11 gatunków stwierdzono w Azji, 9 w Europie, a 8 w Afryce Północnej^[4]. Z Polski odnotowano pięć gatunków^[5] (zobacz: pędrusiowate Polski).

Takson ten wprowadzony został w 1797 roku przez Johanna F.W. Herbsta^[6][7]. Dawniej traktowany był jako jedyny rodzaj monotypowej rodziny pędrusiowatych i obejmował ponad 1300 gatunków skupionych w licznych podrodzajach^[8]. Później podrodzaje te wyniesiono do rangi osobnych rodzajów i przemieszczano między nimi gatunki, a rodzinę dzielono na podrodziny, plemiona, podplemiona^[6][5][7] lub obniżano jej rangę do podrodziny i wprowadzano kategorię nadplemienia^[9].

Współcześnie do rodzaju Apion zalicza się gatunki^[7]:

Ponadto kilkanaście gatunków wciąż nie zostało przeniesionych do innych rodzajów, mimo że ich przynależność do omawianego taksonu jest wątpliwa. Są to^[7]:

• Apion agyrtinum Gistel, 1857
• Apion coeruleum Herbst, 1797
• Apion curtisii Curtis, 1840
• Apion excellens Wagner, 1906
• Apion insolens Faust, 1898
• Apion litigiosum Wencker, 1864
• Apion nigrocyaneum Beguin-Billecocq, 1909
• Apion parpanense Rühl, 1885
• Apion strobilanthi Desbrochers des Loges, 1890