Architektura kognitywna

Architektura kognitywna[1][2] – teoria dotycząca struktury ludzkiego umysłu, jak i modelowania obliczeniowego teorii wykorzystywana w sztucznej inteligencji i badań nad sztucznym umysłem[3]. Tego rodzaju sformalizowane modele można wykorzystać do dalszego udoskonalenia kompleksowych teorii poznania i stworzyć ramy dla użytecznych programów sztucznej inteligencji. Istnieje wiele architektur kognitywnych, a jedne z bardziej znanych architektur to ACT-R i SOAR . Badania nad architekturami kognitywnymi jako teorii poznawczych zostały zapoczątkowane przez Allena Newella w 1990 roku[4].

Wybrane architektury

ACT-R

ACT-R (Adaptive Control of Thought–Rational) – architektura kognitywna, będąca teorią struktury umysłu i jej komputerową implementacją[5]. Zakłada, że każde zadanie poznawcze można rozłożyć na podstawowe operacje umysłowe i percepcyjne. Kluczowym założeniem jest podział wiedzy na deklaratywną (fakty) i proceduralną (wiedza jak), reprezentowaną przez reguły produkcji[6][7].

Działanie poznawcze w ACT-R polega na sekwencji uruchamianych reguł produkcji, które modyfikują zawartość buforów połączonych z modułami pamięci i percepcyjno-motorycznymi. Celem tej architektury jest modelowanie i zrozumienie procesów poznawczych poprzez tworzenie symulacji komputerowych ludzkiego zachowania w określonych zadaniach[6][7].

Soar

Soar jest architekturą kognitywną do tworzenia agentów AI modelujących podstawowe struktury i mechanizmy działania odzwierciedlające zachowania ludzkiego umysłu[8][9].

Przypisy

  1. ↑ Włodzisław Duch, Architektury kognitywne, czyli jak zbudować sztuczny umysł, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, ISBN 978-83-235-0479-5 [dostęp 2025-04-23].
  2. ↑ Architektura kognitywna – CLARION – Kognitywistyka [online] [dostęp 2025-04-23] (pol.).
  3. ↑ Antonio Lieto, Cognitive Design for Artificial Minds, ISBN 978-1-138-20792-9.
  4. ↑ Allen Newell, Unified Theories of Cognition, Harvard University Press, 1990.
  5. ↑ ACT-R [online] [dostęp 2025-04-23].
  6. 1 2 ACT-R » About [online] [dostęp 2025-04-23].
  7. 1 2 Wprowadzenie do ACT-R [online].
  8. ↑ John E. Laird, Introduction to Soar, „arXiv”, 2022, DOI: 10.48550/arXiv.2205.03854, arXiv:2205.03854 [dostęp 2025-04-23].
  9. ↑ About - Soar Home [online], soar.eecs.umich.edu [dostęp 2025-04-23].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.