Atlapetes

	Atlapetes
	Wagler, 1831
	; Zaroślak żółtobrzuchy (A. pileatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pasówki
Rodzaj	Atlapetes
	Typ nomenklatoryczny
	Atlapetes pileatus Wagler
Synonimy
	Pselliophorus Ridgway, 1898;
	Pselliophorus Ridgway, 1898;
Gatunki
	30 gatunków – zobacz opis w tekście
	30 gatunków – zobacz opis w tekście

Atlapetes – rodzaj ptaków z rodziny pasówek (Passerellidae).

Występowanie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Ameryce Centralnej i Południowej^[4].

Morfologia

Długość ciała 14,5–21 cm, masa ciała 16–43,4 g^[5].

Systematyka

Etymologia

Nazwa rodzajowa jest połączeniem imienia Atlas, w mitologii greckiej tytana, który został zamieniony w górę, oraz greckiego słowa πετης petēs – „lotnik” (πετομαι petomai – „latać”)^[6].

Gatunek typowy

Atlapetes pileatus Wagler

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]:

Atlapetes pileatus Wagler, 1831 – zaroślak żółtobrzuchy
Atlapetes albinucha (d’Orbigny & Lafresnaye, 1838) – zaroślak białołbisty
Atlapetes tibialis (Lawrence, 1864) – goleńczyk ciemny – takson przeniesiony z Pselliophorus^[8]^[9]
Atlapetes luteoviridis (Griscom, 1924) – goleńczyk żółto-zielony – takson przeniesiony z Pselliophorus^[8]^[9]
Atlapetes personatus (Cabanis, 1849) – zaroślak maskowy
Atlapetes forbesi Morrison, 1947 – zaroślak czarnooki
Atlapetes melanolaemus (P.L. Sclater & Salvin, 1879) – zaroślak czarnobrody
Atlapetes melanopsis Valqui & Fjeldså, 2002 – zaroślak inkaski
Atlapetes canigenis Chapman, 1919 – zaroślak popielaty
Atlapetes terborghi Remsen, 1993 – zaroślak złotobrzuchy
Atlapetes albofrenatus (Boissonneau, 1840) – zaroślak wąsaty
Atlapetes melanocephalus (Salvin & Godman, 1880) – zaroślak czarnogłowy
Atlapetes semirufus (Boissonneau, 1840) – zaroślak rudawy
Atlapetes rufinucha (d’Orbigny, 1837) – zaroślak rudołbisty
Atlapetes fulviceps (d’Orbigny & Lafresnaye, 1838) – zaroślak żółtowąsy
Atlapetes citrinellus (Cabanis, 1883) – zaroślak żółtobrewy
Atlapetes albiceps (Taczanowski, 1884) – zaroślak białolicy
Atlapetes leucopis (P.L. Sclater & Salvin, 1878) – zaroślak okularowy
Atlapetes flaviceps Chapman, 1912 – zaroślak oliwkowy
Atlapetes fuscoolivaceus Chapman, 1914 – zaroślak ciemnogłowy
Atlapetes rufigenis (Salvin, 1895) – zaroślak rdzawouchy
Atlapetes tricolor (Taczanowski, 1875) – zaroślak czarnolicy
Atlapetes schistaceus (Boissonneau, 1840) – zaroślak ciemny
Atlapetes pallidinucha (Boissonneau, 1840) – zaroślak rdzawoczelny
Atlapetes latinuchus (Du Bus, 1855) – zaroślak zmienny
Atlapetes leucopterus (Jardine, 1856) – zaroślak białoskrzydły
Atlapetes pallidiceps (Sharpe, 1900) – zaroślak ekwadorski
Atlapetes blancae Donegan, 2007 – zaroślak kolumbijski
Atlapetes seebohmi (Taczanowski, 1883) – zaroślak peruwiański
Atlapetes nationi (P.L. Sclater, 1881) – zaroślak rdzawobrzuchy

Uwagi

↑ Greckie ψελιοφορος pseliophoros – „noszenie bransoletki” (ψελλιον psellion – „bransoletka, obrączka na nóżkę ptaka”; -φορος -phoros – „-noszący” (φερω pherō – „nosić”)

Przypisy

↑ Atlapetes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J.G. Wagler. Einige Mittheilungen über Thiere Mexicos. „Isis von Oken”. 24, s. kol. 526, 1831. (ang.).
↑ R. Ridgway. Descriptions of Supposed New Genera, Species, and Subspecies of American Birds. I. Fringillidæ. „The Auk”. 15, s. 225, 1898. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World Sparrows, Bush Tanagers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
↑ J.D. Rising, A. Jaramillo, J.L. Copete, P.G. Ryan & S.C. Madge: Family Emberizidae (Buntings and New World Sparrows). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 581–592. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 - pasówki - New world sparrows and allies (wersja: 2024-10-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-05].
1 2 J. Klicka, F.K. Barker, K.J. Burns, S.M. Lanyon, I.J. Lovette, J.A. Chaves, R.W. Bryson Jr.. A comprehensive multilocus assessment of sparrow (Aves: Passerellidae) relationships. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 77, s. 177–182, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.04.025. (ang.).
1 2 L.A. Sánchez-González, A.G. Navarro-Sigüenza, N.K. Krabbe, J. Fjeldså, J. García-Moreno. Diversification in the Andes: the Atlapetes brush-finches. „Zoologica Scripta”. 44 (2), s. 135–152, 2015. DOI: 10.1111/zsc.12088. (ang.).

[a-3] Greckie ψελιοφορος pseliophoros – „noszenie bransoletki” (ψελλιον psellion – „bransoletka, obrączka na nóżkę ptaka”; -φορος -phoros – „-noszący” (φερω pherō – „nosić”)

[itis-1] Atlapetes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Wagler-2] J.G. Wagler. Einige Mittheilungen über Thiere Mexicos. „Isis von Oken”. 24, s. kol. 526, 1831. (ang.).

[Ridgway-4] R. Ridgway. Descriptions of Supposed New Genera, Species, and Subspecies of American Birds. I. Fringillidæ. „The Auk”. 15, s. 225, 1898. (ang.).

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World Sparrows, Bush Tanagers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-09]. (ang.).

[hbw16-6] J.D. Rising, A. Jaramillo, J.L. Copete, P.G. Ryan & S.C. Madge: Family Emberizidae (Buntings and New World Sparrows). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 581–592. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[hbwalive-7] Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].

[mk-8] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 - pasówki - New world sparrows and allies (wersja: 2024-10-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-05].

[Klicka&etal-9] 1 2 J. Klicka, F.K. Barker, K.J. Burns, S.M. Lanyon, I.J. Lovette, J.A. Chaves, R.W. Bryson Jr.. A comprehensive multilocus assessment of sparrow (Aves: Passerellidae) relationships. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 77, s. 177–182, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.04.025. (ang.).

[González&etal-10] 1 2 L.A. Sánchez-González, A.G. Navarro-Sigüenza, N.K. Krabbe, J. Fjeldså, J. García-Moreno. Diversification in the Andes: the Atlapetes brush-finches. „Zoologica Scripta”. 44 (2), s. 135–152, 2015. DOI: 10.1111/zsc.12088. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]