Balsamowiec

Balsamowiec
Ilustracja
Balsamowiec mirra
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

osoczynowate

Rodzaj

balsamowiec

Nazwa systematyczna
Commiphora N.J. Jacquin
Pl. Rar. Horti Schoenbr. 2: 66. 1797 (nom. cons.)[3]
Typ nomenklatoryczny

Commiphora madagascarensis N.J. Jacquin[4]

Mirra

Balsamowiec (Commiphora Jacq.) – rodzaj niewielkich drzew i krzewów z rodziny osoczynowatych (Burseraceae). Liczy ok. 180 gatunków występujących głównie w Afryce (na tym kontynencie rozprzestrzenionych jest 150 gatunków), poza tym w południowej Azji i w równikowej części Ameryce Południowej[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)

Rodzaj z rodziny osoczynowatych (Burseraceae) z rzędu mydleńcowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych. W obrębie rodziny zaliczane do podrodziny Bursereae DC[2].

Wykaz gatunków[5]
  • Commiphora acuminata Mattick
  • Commiphora africana (A.Rich.) Engl.
  • Commiphora alata Chiov.
  • Commiphora alaticaulis J.B.Gillett & Vollesen
  • Commiphora anacardiifolia Dinter & Engl.
  • Commiphora andranovoryensis Phillipson, Raharim., A.Weeks & Gostel
  • Commiphora angolensis Engl.
  • Commiphora angustifoliolata Mendes
  • Commiphora ankaranensis (J.-F.Leroy) Cheek & Rakot.
  • Commiphora antunesii Engl.
  • Commiphora aprevalii (Baill.) Guillaumin
  • Commiphora arafy H.Perrier
  • Commiphora arenaria Thulin
  • Commiphora baluensis Engl.
  • Commiphora benguelensis Swanepoel
  • Commiphora berardellii Chiov.
  • Commiphora berryi (Arn.) Engl.
  • Commiphora boranensis Vollesen
  • Commiphora brevicalyx H.Perrier
  • Commiphora buruxa Swanepoel
  • Commiphora caerulea Burtt
  • Commiphora campestris Engl.
  • Commiphora capensis (Sond.) Engl.
  • Commiphora capuronii Bard.-Vauc.
  • Commiphora caudata (Wight & Arn.) Engl.
  • Commiphora cervifolia Van der Walt
  • Commiphora chaetocarpa J.B.Gillett
  • Commiphora chevalieri Engl.
  • Commiphora chiovendana J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora ciliata Vollesen
  • Commiphora coleopsis H.Perrier
  • Commiphora confusa Vollesen
  • Commiphora corrugata J.B.Gillett & Vollesen
  • Commiphora crenatoserrata Engl.
  • Commiphora cuneifolia Baker
  • Commiphora cyclophylla Chiov.
  • Commiphora dalzielii Hutch.
  • Commiphora dinteri Engl.
  • Commiphora discolor Mendes
  • Commiphora drake-brockmanii Sprague
  • Commiphora dulcis Engl.
  • Commiphora edulis (Klotzsch) Engl.
  • Commiphora elliptica Phillipson, Raharim., A.Weeks & Gostel
  • Commiphora eminii Engl.
  • Commiphora engleri Guillaumin
  • Commiphora enneaphylla Chiov.
  • Commiphora erlangeriana Engl.
  • Commiphora erosa Vollesen
  • Commiphora falcata Capuron
  • Commiphora foliacea Sprague
  • Commiphora franciscana Capuron
  • Commiphora fraxinifolia Baker
  • Commiphora fraxinoides (Hiern) K.Schum.
  • Commiphora fulvotomentosa Engl.
  • Commiphora gardoensis J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora gariepensis Swanepoel
  • Commiphora giessii Van der Walt
  • Commiphora gileadensis (L.) C.Chr.balsamowiec właściwy
  • Commiphora glandulosa Schinz
  • Commiphora glaucescens Engl.
  • Commiphora gorinii Chiov.
  • Commiphora gracilifrondosa Dinter ex Van der Walt
  • Commiphora grandifolia Engl.
  • Commiphora grosswelleri Engl.
  • Commiphora guerichiania Engl.
  • Commiphora guidottii Chiov. ex Guid.
  • Commiphora guillauminii H.Perrier
  • Commiphora gurreh Engl.
  • Commiphora hartmannii Engl.
  • Commiphora harveyi (Engl.) Engl.
  • Commiphora hereroensis Schinz
  • Commiphora hildebrandtii Engl.
  • Commiphora hodai Sprague
  • Commiphora hornbyi Burtt
  • Commiphora horrida Chiov.
  • Commiphora humbertii H.Perrier
  • Commiphora kaokoensis Swanepoel
  • Commiphora karibensis Wild
  • Commiphora kataf (Forssk.) Engl.
  • Commiphora kerstingii Engl.
  • Commiphora kraeuseliana Heine
  • Commiphora kua (R.Br. ex Royle) Vollesenbalsamowiec mirra
  • Commiphora kucharii Thulin
  • Commiphora kuneneana Swanepoel
  • Commiphora lacerata Thulin
  • Commiphora lamii H.Perrier
  • Commiphora lasiodisca H.Perrier
  • Commiphora laxecymigera H.Perrier
  • Commiphora leandriana H.Perrier
  • Commiphora leptophloeos (Mart.) J.B.Gillett
  • Commiphora lobatospathulata J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora longibracteata Engl.
  • Commiphora madagascariensis Jacq.
  • Commiphora mafaidoha H.Perrier
  • Commiphora mahafaliensis Capuron
  • Commiphora marchandii Engl.
  • Commiphora marlothii Engl.
  • Commiphora merkeri Engl.
  • Commiphora merkii Engl.
  • Commiphora mildbraedii Engl.
  • Commiphora mollis (Oliv.) Engl.
  • Commiphora mombassensis Engl.
  • Commiphora monoica Vollesen
  • Commiphora monstruosa (H.Perrier) Capuron
  • Commiphora morondavensis Phillipson, Raharim., A.Weeks & Gostel
  • Commiphora mossambicensis (Oliv.) Engl.
  • Commiphora mossamedensis Mendes
  • Commiphora mulelame (Hiern) K.Schum.
  • Commiphora multifoliolata J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora multijuga (Hiern) K.Schum.
  • Commiphora murraywatsonii J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora myrrha (T.Nees) Engl.
  • Commiphora namaensis Schinz
  • Commiphora namibensis Swanepoel
  • Commiphora neglecta I.Verd.
  • Commiphora oblanceolata Schinz
  • Commiphora oblongifolia J.B.Gillett
  • Commiphora obovata Chiov.
  • Commiphora oddurensis Chiov.
  • Commiphora omundomba Swanepoel & A.Weeks
  • Commiphora orbicularis Engl.
  • Commiphora ornifolia (Balf.f.) J.B.Gillett
  • Commiphora otjihipana Swanepoel
  • Commiphora ovalifolia J.B.Gillett
  • Commiphora paolii Chiov.
  • Commiphora parvifolia (Balf.f.) Engl.
  • Commiphora pedunculata (Kotschy & Peyr.) Engl.
  • Commiphora pervilleana Engl.
  • Commiphora planifrons (Balf.f.) Engl.
  • Commiphora playfairii (Hook.f. ex Oliv.) Engl.
  • Commiphora pruinosa Engl.
  • Commiphora pseudopaolii J.B.Gillett
  • Commiphora pteleifolia Engl.
  • Commiphora pterocarpa H.Perrier
  • Commiphora pyracanthoides Engl.
  • Commiphora quadricincta Schweinf.
  • Commiphora quercifoliola J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora rangeana Engl.
  • Commiphora razakamalalae Gostel, Phillipson & A.Weeks
  • Commiphora rostrata Engl.
  • Commiphora ruquietiana Dinter & Engl.
  • Commiphora ruspolii Chiov.
  • Commiphora samharensis Schweinf.
  • Commiphora sarandensis Burtt
  • Commiphora saxicola Engl.
  • Commiphora schimperi (O.Berg) Engl.
  • Commiphora schlechteri Engl.
  • Commiphora schultzei Engl.
  • Commiphora sennii Chiov.
  • Commiphora serrata Engl.
  • Commiphora serrulata Engl.
  • Commiphora setulifera Chiov. ex Guid.
  • Commiphora simplicifolia H.Perrier
  • Commiphora sinuata H.Perrier
  • Commiphora socotrana (Balf.f.) Engl.
  • Commiphora spathulata Mattick
  • Commiphora spathulifoliolata Engl.
  • Commiphora sphaerocarpa Chiov.
  • Commiphora sphaerophylla Chiov.
  • Commiphora spinulosa J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora staphyleifolia Chiov.
  • Commiphora stellatopubescens J.B.Gillett ex Thulin
  • Commiphora stellulata H.Perrier
  • Commiphora steynii Swanepoel
  • Commiphora stocksiana (Engl.) Engl.
  • Commiphora stolonifera Burtt
  • Commiphora sulcata Chiov.
  • Commiphora swynnertonii Burtt
  • Commiphora tenuipetiolata Engl.
  • Commiphora tetramera Engl.
  • Commiphora truncata Engl.
  • Commiphora tsimanampetsae Capuron
  • Commiphora ugogensis Engl.
  • Commiphora ulugurensis Engl.
  • Commiphora unilobata J.B.Gillett & Vollesen
  • Commiphora viminea Burtt Davy
  • Commiphora virgata Engl.
  • Commiphora wightii (Arn.) Bhandari
  • Commiphora wildii Merxm.
  • Commiphora woodii Engl.
  • Commiphora zanzibarica (Baill.) Engl.

Zastosowania

Niektóre gatunki dostarczają mirry – gumożywicy stosowanej w lecznictwie, do wyrobu perfum, dawniej jako pachnidło i do balsamowania zwłok[6]. Balsam mekka (opobalsam) z balsamowca właściwego stosowany jest w produkcji lakierów, kosmetyków i w przemyśle spożywczym[7].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
  3. Commiphora. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-01-19]. (ang.).
  4. Canarium. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-01-19]. (ang.).
  5. 1 2 Commiphora Jacq., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-03-29].
  6. Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  7. Bogdan Zemanek: Balsamowiec. W: Encyklopedia biologiczna. Zdzisława Otałęga (red. nacz.). Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1998.