Bardejovský katechizmus (1581)

Bardejovský katechizmus – przekład Małego katechizmu Marcina Lutra wydany przez Dávida Gutgesela w 1581 roku w Bardejowie, najstarsza drukowana książka wydana w słowakizowanym języku czeskim (wg części źródeł w języku słowackim).

Druk został wydany przez Dávida Gutgesela w Bardejowie w 1581 roku^[1]. Jest uważany za najstarszą drukowaną słowacką książkę^[2] bądź najstarszą książkę w języku słowackim^[3][4].

Zachował się tylko jeden egzemplarz wydania z 1581 roku^[1], jest on przechowywany w Martinie w Słowackiej Bibliotece Narodowej^[3], dla tejże książnicy pozyskał go Boris Bálent^[4]. Zachowany egzemplarz katechizmu jest mocno zniszczony^[4] – został uszkodzony przez introligatora poprzez niewłaściwe, za duże przycięcie górnej części bloku, przez co brak części tekstu^[5][4], czas powstania tego uszkodzenia nie jest znany^[6]. Brak także niektórych kart^[4].

W 1947 roku katechizm opublikowano w wydaniu faksymilowym wraz z katechizmem z 1612 roku pt. Bardejovské katechizmy z rokov 1581 a 1612^[3], które przygotował Boris Bálent^[7][4].

Słowacka Biblioteka Narodowa wydała naukową edycję faksymilową katechizmu w 2013 roku pt. Bardejovský katechizmus z roku 1581 – najstaršia slovenská kniha^[1], natomiast w 2014 roku ukazało się bibliofilskie wydanie faksymilowe^[3].

Książka stanowi przekład i adaptację Małego katechizmu autorstwa Marcina Lutra^[1][5] (Mały katechizm został wydany w języku słowackim w ponad 310 wydaniach^[4]). Tekst zawiera fragmenty tłumaczeń Pisma Świętego zaczerpniętych z czeskiej Biblii Melantricha^[6]. Autor przekładu nie został wskazany w tekście, tradycyjnie przyjmuje się, że był to pastor Severín Škultéty^[3][4]. Tekst został zapisany w lokalnej odmianie słowakizowanego języka czeskiego^[5] (część źródeł podaje, że jest on w języku słowackim^[8][3][4]).