Bazylika św. Marcina w Venlo

Bazylika św. Marcina

Sint-Martinus-Basilika

kościół parafialny, bazylika mniejsza
Widok z południowego zachodu
Państwo	Holandia
Prowincja	Limburgia
Miejscowość	Venlo
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki (łaciński)
Diecezja	Roermond
Bazylika mniejsza • nadający tytuł	od 16 października 2018 Franciszek
Wezwanie	św. Marcina
Wspomnienie liturgiczne	11 listopada
Historia Data rozpoczęcia budowy 1410 Data zakończenia budowy 1500 Ważniejsze przebudowy 1611, 1879 Data zniszczenia 1944–1945 Data odbudowy 1952–1954
Dane świątyni Styl gotycki Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Liczba naw 3
Położenie na mapie Limburgii Bazylika św. Marcina
Położenie na mapie Holandii Bazylika św. Marcina
51°22′15″N 6°10′19″E/51,370833 6,171944
Strona internetowa

Bazylika św. Marcina (nid. Sint-Martinus-Basilika) – gotycka świątynia rzymskokatolicka znajdująca się w holenderskim mieście Venlo. Od 2018 nosi godność bazyliki mniejszej.

Według legendy kościół w tym miejscu, pod wezwaniem Ducha Świętego, wzniesiono ok. 720–750 roku, po chrystianizacji tych terenów przez św. Plechelma. Jednak wedle badań archeologicznych poprzednikiem obecnej świątyni był kościół salowy z IX wieku o wymiarach 5 na 10 metrów. Na jego miejscu około 1000 roku wzniesiono romański kościół na planie krzyża, a w XIII dobudowano do niego nawy boczne, przekształcając go w kościół halowy. W 1410 rozpoczęto budowę gotyckiej świątyni, w 1430 poświęcono prezbiterium, w 1480 wybudowano wieżę, a do 1500 roku dobudowano dwie kolejne absydy, transept i naw boczne. Wieża uległa uszkodzeniu wskutek oblężenia z 1511 i trzęsienia ziemi z 1534. W 1611 południową nawę przedłużono o dwa przęsła. Gdy 1774 spadające z wieży odłamki zabiły syna radnego z Geldrii, zdecydowano się na jej rozebranie. W 1879 wieża została odrestaurowana i podwyższona przez Pierre’a Cuypersa o smukłą iglicę z trzema narożnymi wieżyczkami. W 1944 iglica i dach spłonęły wskutek nalotu wojsk alianckich^[1], a jesienią 1945 wieża zawaliła się podczas burzy^[2]. W 1946 rozpoczęto renowację pod okiem Julesa Kaysera, w latach 1951–1953 wzniesiono nową wieżę. W 1959 do czterech wiszących na wieży dzwonów bujanych dodano 44-dzwonowy karylion z ludwisarni Petit & Fritsen, a w 1999 zestaw powiększono do 53 dzwonów^[1]. 16 października 2018 papież Franciszek wyniósł kościół do godności bazyliki mniejszej^[3].

Świątynia gotycka, trójnawowa, o układzie halowym, z transeptem. Nawa północna jest węższa od pozostałych. Trójnawowe prezbiterium jest zakończone trzema absydami^[1]. W prezbiterium stoją późnogotyckie stalle oraz renesansowe tablice zdobiące niegdyś ich tylne części. Miedziana chrzcielnica pochodzi z lat 1619–1621, dekoruje ją scena chrztu Chrystusa w Jordanie^[1]. Ołtarz główny zaprojektował w 1898 roku ks. Joseph Windhausen^[4]. Przed ołtarzem ustawiono relikwiarz z fragmentem płaszcza św. Marcina. We wnętrzu podziwiać można również m.in. krucyfiks z 1614 autorstwa Gregoriusa Schysslera, barokową ambonę z 1707 i cykl obrazów Jana van Clevego. Witraże zostały wykonane przez Fransa Nicolasa (1874), Stratena van Booma (1924, 1925, 1930, 1943, 1948), Charlesa Eycka (1925, 1950) i Daana Wildschuta (1960, 1980). Trzymanuałowe organy wykonano w 1952 roku w warsztacie Verschueren Orgelbouw^[1].

• 
  Widok w 1912
• 
  Południowa elewacja
• 
  Fasada
• 
  Wnętrze
• 
  Ołtarz główny
• 
  Chrzcielnica
• 
  Ambona
• 
  Empora i organy