Berard Bulsiewicz

Józef Bulsiewicz urodził się najpóźniej w 1838 w Jabłonicy koło Jasła^[4] na terenie ówczesnej Galicji (zapewne w domu rodzinnym matki), jako syn Michała i Franciszki. Chrzest przyjął najprawdopodobniej w kościele św. Mikołaja w Bączalu Dolnym, stanowiącym siedzibę miejscowej parafii rzymskokatolickiej erygowanej w 1348, w której skład wchodziła od początku swojego istnienia wieś Jabłonica^[5]. Prawdopodobnie (nie można tego udokumentować) ukończył szkołę ludową w Bączalu Dolnym lub pobliskim Jaśle.

W 1857 wstąpił do zakonu oo. Bernardynów we Lwowie^[6], gdzie studiował teologię. Przybrał imię zakonne Berard^[7]. Trzy lata później przyjął święcenia prezbiteriatu. Jeszcze przed powstaniem styczniowym dał się poznać jako gorliwy kaznodzieja słynący z głoszenia płomiennych kazań o tematyce patriotycznej i troszczący się o wyzwolenie Polski spod władzy zaborców^[6]. Głosił je we Lwowie, a także podczas pobytu w klasztorze Bernardynów w Zbarażu (m.in. pod koniec 1862 i w pierwszych dniach 1863) oraz w Łozowie koło Tarnopola.

Sprawując posługę duszpasterską we Lwowie poznał Jana Czarneckiego – późniejszego powstańca. Po wybuchu powstania wstąpił do oddziału płk. Dionizego Czachowskiego^[8]. Walczył m.in. w bitwie pod Krzeszowem 21 marca 1863, gdzie według tradycji z krzyżem w ręku prowadził szyki do boju^[9]. Jako kapelan służył w majowej wyprawie gen. Antoniego Jeziorańskiego pod Kobylankę oraz w komendach płk. Leona Czechowskiego i Paulina Ksawerego Bohdanowicza^[10]. Odniósł liczne rany bitewne w styczniu 1864 jako kapelan pułku olkuskiego u gen. Józefa Hauke-Bosaka^[11].

W 1866 przebywał w zakonie oo. Bernardynów w Dukli^[16]. Po czterech latach pobytu w Dukli rozpoczął działalność poza granicami klasztoru, m.in. został mianowany administratorem parafii w Śniatyniu^[17]. Następnie w 1873 został katechetą i zarazem dyrektorem szkoły w Zbarażu^[18]. W 1874 kolejny raz przebywał w dukielskim klasztorze^[19]. W 1880 był kierownikiem czteroklasowej szkoły elementarnej przy Instytucie dla Sierot i Ubogich w Drohowyżu^[20] i zarazem przez rok (w 1883) administratorem parafii w Radziechowicach koło miasta Brody^[21]. Z powodu austriackiej cenzury zrezygnował z publicystyki i wydawnictw i w 1884 wyjechał do Kanady^[22]. Z uwagi na jego czynną walkę w powstaniu styczniowym, ówcześni przełożeni kościelni i biskupi stronili od dopuszczania ojca Berarda do publicznego odprawiania Eucharystii. Po kilku latach pobytu w kanadyjskim Winnipeg w 1889 został skierowany do klasztoru oo. Bernardynów w Leżajsku, po trzech latach pobytu w klasztorze za zgodą Stolicy Apostolskiej sekularyzował się i został kapłanem diecezjalnym^[8].

15 kwietnia 1894 z portu w Hamburgu wypłynął do Stanów Zjednoczonych^[23], podejmując duszpasterstwo polonijne. Przebywał m.in. w New Jersey, jako proboszcz objął Polską Misję Katolicką w Pallisades Park – Nowej Częstochowie nad rzeką Hudson^[24] na terenie diecezji Newark. Tam padł ofiarą rabunku, stracił wszystkie oszczędności i podupadł na zdrowiu. Od 1894 przebywał w parafii Świętego Krzyża w Minneapolis u ks. Jamesa (Jakuba) Pacholskiego^[24].

W związku z rozwijającą się chorobą, w 1895 skierowany został do szpitala prowadzonego przez Zgromadzenie Braci Aleksjanów w Oshkosh w amerykańskim stanie Wisconsin^[23]. Zmarł tragicznie w wypadku kolejowym 20 kwietnia 1896 w Duluth. Spoczywa na Saint Marys Cemetery w Winonie (stan Minnesota). W polskich publikacjach często powielana jest błędna data śmierci – rok 1902.

W 1875 wznowił w Tarnowie pierwsze pismo wydawane dla ludu Galicji – „Dzwonek”, które wcześniej, w latach 1859–1874, wydawane było we Lwowie^[25]. Treść artykułów zamieszczanych w piśmie propagowała rozwój oświaty, czytelnictwa wśród włościan, ogrodnictwa, pszczelarstwa oraz zaznajamiała z ówczesnymi przepisami prawnymi^[26]. W latach 1881–1885 wydawał czasopismo „Pogoń” o tematyce ekonomiczno-społecznej. Redagował i publikował artykuły w dwutygodniku „Zgoda”^[27].

Data urodzenia Józefa Bulsiewicza budzi wątpliwości. Niekompletnie zachowane księgi metrykalne miejscowych parafii nie pozwalają na jej szczegółową weryfikację. Źródła historyczne sugerują trzy możliwe daty urodzin, przypadające na lata 1836–1838.