Bilbil czerwonobrody
| Rubigula dispar | |||
| (Horsfield, 1821) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
bilbil czerwonobrody | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Bilbil czerwonobrody[4] (Rubigula dispar) − gatunek małego ptaka z rodziny bilbili (Pycnonotidae). Endemit Indonezji, narażony na wyginięcie.
Występowanie
Bilbil czerwonobrody jest endemitem Indonezji – występuje na Sumatrze, Jawie i Bali[5][6].
Systematyka
Gatunek ten został opisany po raz pierwszy przez Thomasa Horsfielda w 1821 roku jako Turdus dispar. Miejsce typowe to Jawa[2][7]. Później gatunek był zaliczany do rodzaju Rubigula zsynonimizowanego następnie z Pycnonotus. Rodzaj Pycnonotus okazał się jednak polifiletyczny[5][8]. Bilbil czerwonobrody był klasyfikowany jako podgatunek bilbila czarnoczubego (P. melanicterus), podobnie jak bilbil żółtobrzuchy, bilbil rubinowy i bilbil żółto-oliwkowy. Na podstawie wyników badań przedstawionych w dwóch publikacjach w 2005 roku dokonano podziału P. melanicterus (tzw. „split”) i wymienione taksony zyskały status odrębnych gatunków[4][8][9]; w oparciu o badania z lat 2016–2021 wyodrębniono je do przywróconego rodzaju Rubigula[4].
Wyróżnia się dwa podgatunki R. dispar[9][10]:
- R. dispar dispar (Horsfield, 1821) – Jawa i Bali,
- R. dispar matamerah Berryman & Collar, 2023 – Sumatra.
Morfologia
Długość ciała 17–20 cm[8]. Obie płcie są do siebie podobne[8].
Status zagrożenia
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje bilbila czerwonobrodego za gatunek narażony (VU, vulnerable) od 2016 roku, kiedy to zaakceptowała taksonomiczny podział Pycnonotus melanicterus. Liczebność populacji nie jest dokładnie znana, wydaje się, że ptak ten stał się rzadki i trudny do znalezienia, choć jeszcze niedawno opisywany był jako pospolity. Wśród głównych zagrożeń wymienia się odłów do niewoli i utratę siedlisk[3].
Przypisy
- ↑ Pycnonotus dispar, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-13] (ang.).
- 1 2 D. Lepage, Ruby-throated Bulbul Rubigula dispar, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-04-25] (ang.).
- 1 2 BirdLife International, Rubigula dispar, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [dostęp 2025-04-25] (ang.).
- 1 2 3 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2024-06-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-25].
- 1 2 Ruby-throated Bulbul (Pycnonotus dispar). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2010-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-04)]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Ruby-throated Bulbul Rubigula dispar [online], BirdLife International, 2021 [dostęp 2025-04-25] (ang.).
- ↑ T. Horsfield, Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java, „Transactions of the Linnean Society of London”, 13 cz.1, 1821, s. 150 (ang. • łac.).
- 1 2 3 4 L. Fishpool, J. Tobias: Family Pycnonotidae (Bulbuls). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 174. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).
- 1 2 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bulbuls. IOC World Bird List (v15.1). [dostęp 2025-04-25]. (ang.).
- ↑ L. Fishpool & J.A. Tobias: Ruby-throated Bulbul (Rubigula dispar), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2023. [dostęp 2025-04-25]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i materiały audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).