Bioasekuracja

Bioasekuracja, biologiczna ochrona fermy^[1] – działania prowadzone na terenie gospodarstwa, jak i w jego najbliższym otoczeniu mające na celu ochronę biologiczną i zdrowotną gospodarstwa. Celem bioasekuracji jest ograniczenie rozprzestrzeniania się w obrębie gospodarstwa wirusów, bakterii, mykoplazm, pasożytów, wektorów biologicznych^[1], poprzez stworzenie środowiska maksymalnie wolnego od drobnoustrojów chorobotwórczych.

Pojęcie bioasekuracja pierwotnie stosowane był w odniesieniu do zarządzania bronią biologiczną i bioterroryzmem. Natomiast w sektorze rolnym termin ten został po raz pierwszy użyty w sektorze rolnym w latach 80. jako „suma praktyk zarządzania ryzykiem w obronie przed zagrożeniami biologicznymi”^[2].

Bioasekuracja w Polsce została zaostrzona ze względu na pojawienie się Afrykańskiego Pomoru Świń^[3][4] oraz Ptasiej grypy. Wcześniej stosowana w fermach wielkotowarowych, od 2017 roku obowiązkowa także dla małych gospodarstw. Główne wytyczne odnośnie do bioasekuracji przedstawia Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt^[5], w Polsce Główny Inspektorat Weterynarii^[6].

Efektywność działań bioasekuracyjnych danego gospodarstwa można określić przy pomocy tzw. Wartość Działania Bioasekuracyjnego BIV (ang. Biosecurity Intervention Value) ${\displaystyle BIV=DEV*RR/DD-IC}$

gdzie^[7]:

${\displaystyle DEV}$ – wartość likwidacji choroby w skali roku na jedno zwierzę.

${\displaystyle RR}$ – redukcja ryzyka (w %) każdego podjętego działania.

${\displaystyle DD}$ – stopień trudności (skala 1-10, gdzie 1 oznacza bardzo łatwe).

${\displaystyle IC}$ – koszt działania na jedno zwierzę w skali roku.

Bioasekurację dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną:

• Bioasekuracja wewnętrzna (ang. Bio-exclusion) ma na celu ograniczenie rozprzestrzenianie się patogenów lub ich wektorów w obszarze gospodarstwa. To szereg działań, które powinny być stosowane przez osoby mające bezpośredni kontakt ze zwierzętami: osoby wchodzące do budynków i przebywają w pomieszczeniach, w których utrzymywane są zwierzęta.^[8]
• Bioasekuracja zewnętrzna (ang. bio-containment) ma na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się patogenów lub ich wektorów w bliższym, lub dalszym otoczeniu gospodarstwa. Skupia się na działaniach dążących do prawidłowego zabezpieczenia budynków inwentarskich przed kontaktem ze środowiskiem zewnętrznym, głównie przed dotarciem w okolice budynków hodowli dzikich zwierząt, zwierząt wolno wychodzących.^[8]
• Bioasekuracja chorego stada (ang. bio-management) związana jest z zarządzaniem chorym stadem.

Zasady bioasekuracji^[9]:

• postawienie szczelnego ogrodzenia obejmującego całe gospodarstwo.
• regularna dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacji budynków w których utrzymywane są zwierzęta.^[10]
• ograniczenie oraz kontrola dostępu osób postronnych do obszarów związanych z produkcją w danym gospodarstwie.
• skrupulatne przestrzeganie wymogów sanitarnych (prowadzenie właściwej dokumentacji oraz odpowiednie zarządzanie produkcją, eliminacja chorych sztuk)
• stosowanie oddzielnych ubrań ochronnych dla danego budynku produkcyjnego (chlewnia, owczarnia, obora, stajnia itd.)
• stosowanie mat dezynfekcyjnych lub bram bioasekuracyjnych (wynikające z dobrej praktyki rolniczej) na drodze dojazdowej do gospodarstwa lub przed wejściem do danego budynku inwentarskiego.
• stosownie kwarantanny^[11].
• monitorowanie i zwalczanie gryzoni.
• właściwe zabezpieczenie płodów rolnych oraz pasz przechowywanych w obszarze gospodarstwa.
• należy prowadzić rejestr pojazdów transportujących zwierzęta oraz osób, które mają dostęp do pomieszczeń związanych z produkcją trzody chlewnej.
• zabezpieczenie pomieszczeń inwentarskich przed dostępem zwierząt domowych.
• trzody chlewnej nie można karmić odpadkami pochodzącymi z kuchni.

• Bezpieczeństwo biologiczne
• Zagrożenie biologiczne (epidemiologia)
• Hodowla przemysłowa
• Brama bioasekuracyjna
• Dezynfekcja

• Donald G. Levis, Rodney B. Baker: Bioasekuracja świń i ochrona fermy trzody chlewnej. ostrowmaz.piwet.net, 2011. [dostęp 2019-10-02].
• Józef Brudnowski: Informacja dla posiadaczy zwierząt utrzymujących świnie w związku z wprowadzeniem „Programu bioasekuracji mającego na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń (ASF). Biuletyn Informacji Publicznej, 2015-05-26. [dostęp 2019-10-02].
• Dominika Stancelewska: 10 najważniejszych zasad bioasekuracji. tygodnik-rolniczy.pl, 04.04.2017. [dostęp 2019-10-02].