Bogdan Bartnikowski
 Bogdan Bartnikowski (2017) | |
 pułkownik pilot | |
| Pełne imię i nazwisko |
Bogdan Stanisław Bartnikowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
24 stycznia 1932 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1944, 1952–1985 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
pilot, instruktor |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
dziennikarz, pisarz |
| Odznaczenia | |
    | |
.svg.png){kind=small}
Bogdan Stanisław Bartnikowski, ps. Mały (ur. 24 stycznia 1932 w Warszawie[1][2]) – polski wojskowy, pułkownik pilot Wojska Polskiego, uczestnik powstania warszawskiego, dziennikarz, pisarz i reportażysta.
Życiorys
Syn Heleny z domu Pieńkowskiej i Stefana Bartnikowskiego. Przed II wojną światową jego ojciec pracował jako pracownik cywilny w Wyższej Szkole Wojennej, a matka zajmowała się domem. Podczas okupacji niemieckiej oboje zajmowali się handlem, ojciec prawdopodobnie zginął podczas powstania warszawskiego[3].
W czasie powstania warszawskiego Bogdan Bartnikowski był łącznikiem w obwodzie Ochota Armii Krajowej[4] (ps. Mały)[5]. 10 sierpnia 1944 wraz z matką zostali przymusowo wysiedleni do obozu przejściowego na Zieleniaku, skąd krótko potem przez Dulag 121 Pruszków wywieziono ich do KL Auschwitz-Birkenau[1][5]. Był tam więźniem bloku dziecięcego nr 13. W styczniu 1945 wywieziony wraz z matką do Blankenburga, gdzie do kwietnia 1945 pracował przymusowo przy odgruzowywaniu Berlina[1].
Po powrocie do Polski kształcił się w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, które ukończył w 1951[6]. W 1952 zaczął naukę w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie[2], do początku lat 50. działał również w harcerstwie. Będąc zawodowym wojskowym, do 1968 służył jako pilot–instruktor w Oficerskiej Szkole Lotniczej, przemianowanej z czasem na Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych, a następnie w 36 Samodzielnym Specjalnym Pułku Lotniczym w Warszawie. Następnie zatrudniony w prasie wojskowej, do czasu przejścia w stan spoczynku w 1985[1][3].
Jaki prozaik debiutował w 1961 zbiorem opowiadań o ludziach lotnictwa[2]. W 1969 opublikował Dzieciństwo w pasiakach, kilkakrotnie wznawiane i tłumaczone m.in. na język niemiecki[1]. W 1989 napisał książkę Dni długie jak lata, w której opisał wojnę z perspektywy dziecka. Jest także autorem m.in. powieści Daleka droga i Powrót nad Wisłę.
Zaangażowany w działalność kombatancką[7]. Uczestnik prelekcji i spotkań dotyczących historii II wojny światowej[8]. Był członkiem zarządu Stowarzyszenia Więźniów Byłych Dzieci Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych[9], został też członkiem Mazowiecko-Podlaskiego Stowarzyszenia Pomocy Byłym Więźniom Politycznym Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych, Gett i Więzień Gestapo[10]. Został członkiem Związku Powstańców Warszawskich[4]. W 2025 został członkiem rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau[11].
Życie prywatne
Zawarł związek małżeński, ma syna[3]. Jego żona w dzieciństwie również była więźniarką Dulagu 121 Pruszków[12]. Zamieszkał w Zalesiu Górnym[13].
Odznaczenia i wyróżnienia
_(cropped).jpg)
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim (2002)[14] i Komandorskim (2024)[15] Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oświęcimskim.
W 1973 otrzymał Nagrodę Ministra Obrony Narodowej za cykl artykułów napisanych z Władysławem Misiołkiem[2].
Wybrane publikacje
- Nad chmurami, Wyd. MON, Warszawa 1966
- Dzieciństwo w pasiakach, Nasza Księgarnia, Warszawa 1969
- Zatory, Wyd. MON, Warszawa 1969
- Daleka droga, Nasza Księgarnia, Warszawa 1971
- Powrót nad Wisłę, Nasza Księgarnia, Warszawa 1972
- Spojrzenie w niebo, Wyd. MON, Warszawa 1972
- Atlantycka wyprawa „Kopernika”, Wyd. Morskie, Gdańsk 1975
- Błękitny balet, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1975
- Do zobaczenia na górze!, Wyd. MON, Warszawa 1975
- Nieziemskie przygody, Nasza Księgarnia, Warszawa 1975
- Gdzie diabeł nie może, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1976
- Zielone skrzydła, Wyd. MON, Warszawa 1976
- Fruwające wiatraki: przygody własne i cudze, Nasza Księgarnia, Warszawa 1978
- W misji specjalnej, Wyd. MON, Warszawa 1978
- Kalendarze z hełmem, Wyd. MON, Warszawa 1981
- Chorążowie, Wyd. MON, Warszawa 1983
- Opowieści zastępowego, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1983
- Nocą przychodzi śmierć, Wyd. MON, Warszawa 1985
- Dni długie jak lata, Nasza Księgarnia, Warszawa 1989
- Godzina z Nike, Abrys, Kraków 2000
- Dotknięcie raju: wiersze o Tajlandii, IBiS, Warszawa 2003
- Księżyc dla straceńców, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2006
- Mgnienia, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2009
- Bardzo blisko ziemi, Komograf, Ożarów Mazowiecki 2014[16]
- Powroty do Auschwitz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2022
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Bogdan Bartnikowski, fpnp.pl [zarchiwizowane 2017-12-01].
- 1 2 3 4 Lesław Bartelski, Polscy pisarze współcześni. Informator 1944–1974, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977, s. 18.
- 1 2 3 Bogdan Bartnikowski – biogram [online], relacjebiograficzne.pl [dostęp 2023-10-29].
- 1 2 Bogdan Stanisław Bartnikowski [online], 1944.pl [dostęp 2023-03-30].
- 1 2 Bogdan Bartnikowski, Archiwum Historii Mówionej [zarchiwizowane 2015-01-30].
- ↑ Edmund Kujawski, Witold Grabski (red.), „Pochodem idziemy…” Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie, Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, 2003, II 115, ISBN 83-06-02325-0.
- ↑ Cześć i chwała Bohaterom Powstania Warszawskiego! [online], kombatanci.gov.pl, 3 sierpnia 2020 [dostęp 2022-08-09].
- ↑ Maciej Janaszek-Seydlitz, Wystawa „Nazajutrz – the Day After” [online], sppw1944.org, 5 listopada 2009 [dostęp 2022-08-09].
- ↑ Stowarzyszenie Więźniów Byłych Dzieci Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych [online], rejestr.io [dostęp 2022-08-09].
- ↑ Mazowiecko-Podlaskie Stowarzyszenie Pomocy Byłym Więźniom Politycznym Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych, Gett I Więzień Gestapo [online], krs-pobierz.pl [dostęp 2022-08-09].
- ↑ Prof. Barbara Engelking została szefową rady Muzeum Auschwitz [online], dzieje.pl, 12 maja 2025 [dostęp 2025-05-12].
- ↑ Bogdan Bartnikowski „Mały” [online], Archiwum Historii Mówionej [dostęp 2023-10-29].
- ↑ Spotkanie z żywą historią [online], zalesie-gorne.pl, 1 kwietnia 2021 [dostęp 2022-08-09].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 marca 2002 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2002 r. nr 18, poz. 322).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 października 2024 r. nr rej. 536/2024 o nadaniu orderów i odznaczenia (M.P. z 2024 r. poz. 1018).
- ↑ Bartnikowski, Bogdan [online], bn.org.pl [dostęp 2015-02-02].