Bombus haematurus
| Bombus haematurus | |
| Kriechbaumer, 1870 | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd |
trzonkówki |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię |
trzmielowate |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Bombus haematurus |
Bombus haematurus – euroazjatycki gatunek trzmiela.
Wygląd
Niewielki gatunek trzmiela[1]. B. haematurus jest podobny do należącego do tego samego podrodzaju (Pyrobombus) trzmiela łąkowego, jednak zazwyczaj możliwe jest rozpoznanie tego gatunku w terenie na podstawie ubarwienia futerka[2]. U samic tułów czarno owłosiony z żółtą przepaską z przodu, odwłok czarny z wyjątkiem żółto owłosionych segmentów drugiego i trzeciego (w przeciwieństwie do trzmiela łąkowego, u którego żółty jest co najwyżej segment drugi) oraz czerwonobrązowego zakończenia odwłoka (które ma mniejszy zasięg niż u trzmiela leśnego)[2]. Samce są ubarwione podobnie do samic, ale ich tułów jest w dużej części lub w całości żółto owłosiony, żółte są też trzy pierwsze tergity (samce trzmiela leśnego zwykle są nieco mniej żółte, w szczególności tergit 3 jest u nich zawsze czarny)[2].
Biologia
Gatunek społeczny, polilektyczny. Preferuje tereny zadrzewione, gdzie może gniazdować w dziuplach drzew, jednak zarówno pod względem siedliska, jak i miejsca gniazdowania, jest plastyczny[3]. Królowe kończą zimowanie w marcu, młode królowe oraz samce pojawiają się w kolonii od lipca[4].
Rozmieszczenie
Pierwotny zasięg B. haematurus obejmował południowo-wschodnią Europę i Azję Zachodnią, a północno-zachodnia granica jego zasięgu znajdowała się w Serbii i Albanii[5]. Obecnie zachodnia granica jego zasięgu przesunęła się o ok. 1000 km w stosunku do wartości historycznych, a gatunek występuje m.in. w Słowenii, Grecji i na Słowacji[1]. Jest to jeden z zaledwie kilku europejskich gatunków trzmieli, dla których przewiduje się zwiększanie zasięgu pod wpływem globalnego ocieplenia[1]. W 2023 roku został po raz pierwszy zaobserwowany w Polsce, w Bieszczadach[3].
Nazwa
Łacińska nazwa gatunkowa pochodzi od greckiego słowa αίμα oznaczającego krew i nawiązuje do ubarwienia zakończenia odwłoka tego gatunku[4].
Przypisy
- 1 2 3 Pierre Rasmont i inni, Climatic Risk and Distribution Atlas of European Bumblebees, wyd. First published, BioRisk Special issue, Sofia: Pensoft, 2015, ISBN 978-954-642-769-4 [dostęp 2024-08-05].
- 1 2 3 Pierre Rasmont, Guillaume Ghisbain, Michaël Terzo, Bumblebees of Europe: and neighbouring regions, Hymenoptera of Europe, Verrières-le-Buisson: NAP éditions, 2021, ISBN 978-2-913688-38-4 [dostęp 2024-08-05].
- 1 2 Szymon Czyżewski, Justyna Kierat, Krystian Zapotoczny, First record of Bombus haematurus Kriechbaumer, 1870 (Hymenoptera: Apidae) in Poland, www.ingentaconnect.com, grudzień 2023, DOI: 10.3409/azc.67.02 [dostęp 2024-08-05] (ang.).
- 1 2 Erwin Scheuchl, Wolfgang Willner, Taschenlexikon der Wildbienen Mitteleuropas: alle Arten im Porträt, Wiebelsheim: Quelle & Meyer Verlag, 2016, ISBN 978-3-494-01653-5 [dostęp 2024-08-05].
- ↑ Paolo Biella i inni, Northwestward range expansion of the bumblebee Bombus haematurus into Central Europe is associated with warmer winters and niche conservatism, „Insect Science”, 28 (3), 2021, s. 861–872, DOI: 10.1111/1744-7917.12800, ISSN 1672-9609 [dostęp 2024-08-05] (ang.).