Brama Główna Uniwersytetu Warszawskiego
 nr rej. 1244-A z 27 lipca 1984[1] | |
 Brama od strony ul. Krakowskie Przedmieście | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Ukończenie budowy |
1911 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′23″N 21°01′01″E/52,239722 21,016944 | |
Brama Główna Uniwersytetu Warszawskiego – zabytkowa brama znajdująca się przy ulicy Krakowskie Przedmieście 26/28, stanowiąca główne wejście na Kampus Główny Uniwersytetu Warszawskiego. Do tego adresu przypisanych jest także większość budynków na terenie kampusu.
Historia
Początkowo w tym samym miejscu znajdowała się brama zaprojektowana przez Jana Zygmunta Deybla i Joachima Daniela Jaucha, którą około 1732 polecił zbudować August II Mocny. Była ona zwieńczona charakterystycznym wielkim blaszanym globem. Na swoich obrazach utrwalili ją m.in. Bernardo Bellotto i Zygmunt Vogel. Brama ta przetrwała do 12 czerwca 1819. W 1823 r. zbudowano skromniejszą bramę, ale nie na linii ulicy, lecz w głębi terenu uniwersyteckiego.
Obecną bramę w stylu neobarokowym zaprojektował około 1900 r. Stefan Szyller. Oddano ją do użytku w 1911 r. przekazując jednocześnie uniwersytetowi prowadzącą na kampus uliczkę zwaną „Uniwersytecką”. Do 1916 bramę wieńczyła ukoronowana litera „A”, będąca ówczesnym symbolem uniwersytetu odwołującym się do imienia jego założyciela – cara Aleksandra I. W okresie PRL na bramie umieszczono orła bez korony będącego ówczesnym godłem państwowym. Dziś, tak jak w latach 1916–1944, na bramie widnieje orzeł w koronie w otoczeniu pięciu gwiazd, będący oficjalnym godłem UW.
W niszach bramy znajdują się figury Uranii symbolizującej wiedzę oraz Ateny symbolizującej pokój. Zaprojektował je Zygmunt Langman na wzór antycznych oryginałów znajdujących się w Muzeach Watykańskich. Figury zostały poważnie uszkodzone w czasie powstania warszawskiego i usunięte zaraz po wojnie. Na swoje miejsce powróciły po rekonstrukcji w 1982.
W 1984 r. brama została wpisana do rejestru zabytków jako element zespołu Uniwersytetu Warszawskiego[1].
Galeria
Obraz Canaletta na którym w tle widoczna jest dawna brama
Brama w czasie strajków studenckich w maju 1988
Zwieńczenie bramy
Brama od strony kampusu
Przypisy
- 1 2 Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 35. [dostęp 2019-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-11-24)].
Bibliografia
- Hubert Kowalski, Brama uniwersytecka – przedsionek wiedzy, „Uniwersytet Warszawski. Pismo Uczelni”, maj 2008, s. 32–34.