Brodawnica szyjkowata
.JPG) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
brodawnica szyjkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Verrucaria calciseda DC. Fl. Franç., Edn 3 (Paris) 2: 317 (1805) | |
.jpg)
Brodawnica szyjkowata, brodawnica wapieniowa, promieńczyk szyjkowaty (Verrucaria calciseda DC.) – gatunek grzybów z rodziny brodawnicowatych (Verrucariaceae([1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Verrucaria, Verrucariaceae, Verrucariales, Chaetothyriomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Amphoridium calcisedum (DC.) Servít 1954
- Bagliettoa calciseda (DC.) Gueidan & Cl. Roux 2007
Nazwy brodawnica szyjkowata i promienczyk szyjkowaty podaje Wiesław Fałtynowicz[2], Hanna Wojciak podaje nazwę brodawnica wapieniowa[4].
Morfologia
Plecha skorupiasta, cienka, o powierzchni gładkiej, matowej i ciągłej. Często występują w niej delikatne pęknięcia rozbiegające się promieniście od perytecjów. Ma barwę białą lub białoszarą. Jest częściowym endolitem – jej podplesze wnika w pory skały. Na obrzeżach plechy często występuje czarne przedplesze[5].
Licznie występują owocniki. Są to perytecja prawie całkowicie zagłębione w plesze. Ich wystająca część zwana egzotecjum jest czarna, płaska lub nieco wypukła. Ma średnicę ok. 0,25 mm i szczytowe, proste ostiolum. Kuliste lub dzbanuszkowate ekscypulum ma średnicę 0,3 mm, czarnobrunatną barwę i często wokół niego występuje pierścień plechowy[4]. Inwolukrelum brak, rozgałęzione peryfizy mają długość 20–30 μm. Worki zgrubiałe, o rozmiarach 50–70 × 15–20 μm. Powstają w nich bezbarwne, elipsoidalne zarodniki o rozmiarach 18–25 × 9–13 μm. Pyknid brak[5].
Reakcje barwne: wszystkie negatywne. Kwasów porostowych brak[5].
Występowanie i siedlisko
Brodawnica wapieniowa występuje w Ameryce Północnej, środkowej i południowej Europie, niektórych obszarach Azji, północnej i wschodniej Afryce i Nowej Zelandii[5]. W Polsce jest pospolita w rejonach występowania wapieni, zarówno na niżu, jak i w górach – tu występuje do wysokości około 1000 m n.p.m.[4]
Rośnie na skałach wapiennych, w miejscach świetlistych[4].
Gatunki podobne
Podobna jest brodawnica Hochstettera (Verrucaria hochstetteri), ale ma większe perytecja oraz większe zarodniki. Często też występują w jej plesze białe otwory po wypadłych perytecjach. Na plesze brodawnicy wapieniowej często rośnie grzyb Polycoccum opulentum, co zmienia morfologiczny wygląd jej plechy[5].
Przypisy
- 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2019-12-17] (ang.).
- 1 2 Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-03-26] (ang.).
- 1 2 3 4 Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- 1 2 3 4 5 Consortium North American Lichen Herbaria [online] [dostęp 2015-03-23].