Brylancik niebieskogardły

Brylancik niebieskogardły
	Heliodoxa jacula
	Gould, 1850
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	paziaki
Plemię	Heliantheini
Rodzaj	Heliodoxa
Gatunek	brylancik niebieskogardły
Synonimy
	Heliodoxa henryi Lawrence, 1867; Trochilus jamersoni Bourcier, 1851; Trochilus jamesoni Bourcier, 1851; Heliodoxa berlepschi Boucard, 1892;
	Heliodoxa henryi Lawrence, 1867; Trochilus jamersoni Bourcier, 1851; Trochilus jamesoni Bourcier, 1851; Heliodoxa berlepschi Boucard, 1892;
Podgatunki
	H. j. henryi Lawrence, 1867; H. j. jacula Gould, 1850; H. j. jamersoni (Bourcier, 1851);
	H. j. henryi Lawrence, 1867; H. j. jacula Gould, 1850; H. j. jamersoni (Bourcier, 1851);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Brylancik niebieskogardły^[4] (Heliodoxa jacula) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Zamieszkuje Amerykę Centralną i północno-zachodnią część Ameryki Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek ten jako pierwszy opisał John Gould, nadając mu nazwę Heliodoxa jacula^[5], która obowiązuje do tej pory^[3]^[4]^[6]. Opis ukazał się w 1850 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Jako miejsce typowe autor wskazał Santa Fe de Bogotá (dawna nazwa Bogoty)^[2]^[5].

Wyróżnia się trzy podgatunki H. jacula^[6]:

H. j. henryi Lawrence, 1867
H. j. jacula Gould, 1850
H. j. jamersoni (Bourcier, 1851)

Morfologia

Wygląd: Prosty, czarny dziób. Pióra zielone z niewyraźną fioletową plamą na gardle. Ogon długi, niebieskoczarny, rozwidlony. Samica od spodu biała, z gęsto ułożonymi zielonymi plamami. Z wierzchu zielona, z białą plamą za okiem i białym paskiem policzkowym. Ogon biało zakończony.

Rozmiary: długość ciała: samce 12–13 cm, samice 10,5–12 cm^[7]; średnia masa ciała: samce 7,9 g, samice 6,8 g; podgatunek henryi: samce 9,4 g, samice 8,2 g^[7]

Zasięg, środowisko

Występuje od Kostaryki po Ekwador. Głównie spotykany w wysokogórskich lasach.

Poszczególne podgatunki zamieszkują^[6]:

H. j. henryi – Kostaryka do zachodniej Panamy
H. j. jacula – wschodnia Panama, północna i środkowa Kolumbia
H. j. jamersoni – południowo-zachodnia Kolumbia, zachodni Ekwador

Zachowanie

Zwykle kiedy żeruje, przysiada na kwiatach. Odwiedza kwiaty roślin, które rosną na średnim piętrze lasu, czasami broni źródeł pokarmu.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje brylancika niebieskogardłego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2022 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na 500 000 – 4 999 999 dorosłych osobników. Ptak ten opisywany jest jako dość pospolity, ale rozmieszczony plamowo. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku oraz pewną jego tolerancję na modyfikacje i zaburzenia siedlisk przez człowieka, BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny^[3].

Przypisy

↑ Heliodoxa jacula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 4 5 D. Lepage: Green-crowned Brilliant Heliodoxa jacula. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
1 2 3 Heliodoxa jacula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Heliantheini Reichenbach, 1853 (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-10].
1 2 J. Gould. Description of Two New Species with the characters of A New Genus of Trochilidae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 96, [1849]. (ang.).
1 2 3 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-15]. (ang.).
1 2 Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-Owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 617. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).

Bibliografia

Gosler Andrew: Atlas ptaków świata. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Heliodoxa jacula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[avibase-2] 1 2 3 4 5 D. Lepage: Green-crowned Brilliant Heliodoxa jacula. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).

[iucn-3] 1 2 3 Heliodoxa jacula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] 1 2 Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Heliantheini Reichenbach, 1853 (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-10].

[oryg-5] 1 2 J. Gould. Description of Two New Species with the characters of A New Genus of Trochilidae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 96, [1849]. (ang.).

[ioc-6] 1 2 3 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-15]. (ang.).

[HBW-7] 1 2 Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-Owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 617. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]