Bulwkowiec mączysty

Bulwkowiec mączysty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	żagwiowce
Rodzina	Incertae sedis
Rodzaj	Bulbillomyces
Gatunek	bulwkowiec mączysty
Nazwa systematyczna
Bulbillomyces farinosus (Bres.) Jülich Persoonia 8(1): 69 (1974)

Bulwkowiec mączysty (Bulbillomyces farinosus (Bres.) Jülich) – gatunek grzybów należący do rzędu żagwiowców (Polyporales)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypochnicium, Incertae sedis, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1903 r. Giacomo Bresàdola, nadając mu nazwę Kneiffia farinisa. W 1974 r. Walter Jülich przeniósł go do rodzaju Bulbillomyces. Jest to takson monotypowy zawierający jeden tylko gatunek^[1]. Jest 15 synonimów. Niektóre z nich:

• Metulodontia farinosa (Bres.) Parmasto 1968
• Peniophora farinosa (Bres.) Höhn. & Litsch. 1908^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Owocnik

Rozpostarty, rozproszony, przyrośnięty, cienki (zwykle o grubości 0,1–0,3 mm, rzadko grubszy), w stanie świeżym szarawo-wodnisto-biały i skórzasty, w stanie suchym biały, w eksykatach blado-ochrowy. Powierzchnia hymenialna gładka, ale przy powiększeniu mniej lub bardziej drobno brodawkowata oraz z wystającymi cystydami. Brzeg nieokreślony, przerzedzający się u młodych okazów, u dojrzałych owocników często bardziej określony^[4].

Owocnik

Rozpostarty, rozproszony, przyrośnięty, cienki (zwykle o grubości 0,1–0,3 mm, rzadko grubszy), w stanie świeżym szarawo-wodnisto-biały i skórzasty, w stanie suchym biały, w eksykatach blado-ochrowy. Powierzchnia hymenialna gładka, ale przy powiększeniu mniej lub bardziej drobno brodawkowata oraz z wystającymi cystydami. Cystydy. Brzeg nieokreślony, przerzedzający się u młodych okazów, u dojrzałych owocników często bardziej określony^[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny ze strzępkami o szerokości 3–5 µm, przeważnie cienkościennymi, bogato rozgałęzionymi i zespolonymi, strzępki przy drewnie u niektórych okazów proste, słabo rozgałęzione i nieco grubościenne, główna część strzępek spleciona w gęstą teksturę. Wszystkie strzępki mniej lub bardziej cyjanofilne. Cystydy różnią się liczbą, ale zazwyczaj są liczne i początkowo cienkościenne, później znacznie grubościenne i mocno inkrustowane kryształami o różnych rozmiarach, szersze u podstawy, wystająca część niemal cylindryczna, zwężająca się ku wierzchołkowi. Osiągają długość 60–100 µm, szerokość u podstawy 8–12 µm, w wystającej części 4–7 µm. Podstawki początkowo prawie kuliste do gruszkowatych, następnie prawie gruszkowate do niemal cylindrycznych, po dojrzeniu mniej lub bardziej w kształcie urny lub czasami kręte, zazwyczaj z 4 sterygmami, licznymi kroplami oleju w protoplazmie i ze sprzążką u podstawy. Bazydiospory elipsoidalne, gładkie, nieco grubościenne, 6–9(–11) × 5–6(–7) µm, nieamyloidalne, cyjanofilne^[4].

Podano stanowiska na Nowej Zelandii i na wszystkich kontynentach poza Antarktydą, najwięcej w Europie^[5]. W Europie Północnej jest pospolity na sprzyjających mu siedliskach nadwodnych^[4]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 6 stanowisk^[3], w późniejszych latach podano wiele następnych^[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status gatunku rzadkiego – potencjalnie zagrożonego z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7].

Grzyb nadrzewny, saprotrof. Występuje w lasach na martwym drewnie, głównie drzew liściastych. W Polsce notowany na drewnie wierzby i wiązu^[3]. Zasiedla zbutwiałe i nasiąknięte drewno na brzegach jezior i strumieni lub w zagłębieniach wypełnionych wodą w okresach wilgotnych. Jego sklerocja pełnią funkcję pływających diaspor. Wytwarzane są na mokrym drewnie powyżej poziomu wody, ale są bardzo luźno przyczepione i przy wzroście poziomu wody, np. jesienią, unoszą się na wodzie i rozprzestrzeniają się, gdy poziom wody ponownie opada^[4].