Gęśnica ziarnista
 Gęśnica ziarnista | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gęśnica ziarnista |
| Nazwa systematyczna | |
| Calocybe naucoria (Murrill) Singer Sydowia 15(1-6): 47 (1962) [1961] | |
Gęśnica ziarnista (Calocybe naucoria (Bull.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Calocybe, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1914 r. William Alphonso Murrill, nadając mu nazwę Melanoleuca naucoria. Potem zaliczany był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1962 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Calocybe[1]. Ma 16 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Calocybe fallax Redhead & Singer 1978
- Calocybe naucoria (Murrill) Singer 1943
- Rugosomyces naucoria (Murrill) Boffelli 2012
- Tricholoma naucoria (Murrill) Murrill 1914
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. (dla synonimu Calocybe fallax)[3].
Morfologia
Średnica 0,5–3 cm, początkowo szeroko wypukły z nieco podwiniętym brzegiem, potem przechodzący w szeroko dzwonkowaty, płaski, na koniec płytko wklęsły z prostym brzegiem, miękki. Powierzchnia naga, sucha, żółta do pomarańczowożółtej lub brązowożółtej[4].
Przyrośnięte do trzonu, czasami z ząbkiem, gęste, bladożółte, u starszych okazów lub w eksykatach czasami brązowiejące lub prawie czarne. Liczne blaszeczki[4].
Wysokość 2–4 cm, grubość 1–5 mm, cylindryczny. Powierzchnia delikatnie jedwabista lub prawie naga, tej samej barwy co kapelusz. U podstawy biaława grzybnia[4].
Jasnożółty. Zapach niecharakterystyczny, smak lekko gorzki lub niecharakterystyczny[4].
Biały[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 3–4 × 1–2 µm, elipsoidalne, gładkie,w KOH bezbarwne, w odczynniku Melzera nieamyloidalne. Podstawki 4-sterygmowe. Cystyd brak. Skórka kapelusza zbudowana ze strzępek bezbarwnych do żółtawych w KOH o wymiarach 15–20 × 5–7,5 µm. Występują sprzążki[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie najwięcej stanowisk podano na Półwyspie Skandynawskim[5]. W Polsce gatunek rzadki. W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył jedno stanowisko[3], w późniejszych latach podano następne[6].
Grzyb saprotroficzny. W Polsce podano jego stanowisko na nieużytkach w towarzystwie jałowców[3]. Występuje głównie w ściółce pod drzewami iglastymi, rzadko w ściółce pod drzewami liściastymi (wierzbami i olszami)[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2024-12-03] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-12-03] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 92, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 4 5 6 7 Michael Kuo, Calocybe fallax [online], MushroomExpert [dostęp 2024-12-03] (ang.).
- ↑ Stanowiska Calocybe naucoria na świecie (mapa) [online], gbif.otg [dostęp 2024-12-03] (ang.).
- ↑ Stanowiska gęśnicy ziarnistej w Polsce [online] [dostęp 2024-12-03].