Cerkiew Spotkania Pańskiego w Kožanach

Cerkiew Spotkania Pańskiego
*Chrám Stretnutia Pána so Simeonom*
	nr rej. 701-201/1 z dnia 07.03.1963
	cerkiew filialna
	; Elewacja południowa
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Miejscowość	Kožany
Wyznanie	greckokatolickie
Kościół	Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowackiego
Parafia	Parafia Beloveža
Wezwanie	Spotkania Pańskiego
Historia
Data zakończenia budowy	1760
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia greckokatolicka
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Kopuła; • liczba kopuł	; 3
	Położenie na mapie kraju preszowskiego Kožany, cerkiew
	Położenie na mapie Słowacji Kožany, cerkiew
	49°13′00,3″N 21°29′18,0″E/49,216750 21,488333

Cerkiew Spotkania Pańskiego w Kožanach – drewniana greckokatolicka cerkiew filialna zbudowana w 1760 w Kožanach.

Należy do parafii Beloveža^[2], dekanatu Bardejów w archieparchii preszowskiej Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-słowackiego. Od 1968 posiada status Narodowego Zabytku Kultury.

Historia

Czas powstania cerkwi nie jest ściśle ustalony. Zbudowano ją prawdopodobnie w 1698, choć niektórzy badacze przyjmują inną datę, późniejszą bo drugą połowę XVIII w. Była kilkakrotnie remontowana i przebudowywana. Między innymi restaurowana po 1945^[3], w latach 1969–71 odnowiono polichromię i ostatnio odnowiona w 2004.

Elewacja frontowa
Widok od strony prezbiterium
Wieża

Architektura i wyposażenie

Jest to budowla drewniana konstrukcji zrębowej, orientowana, dwudzielna^[3]. Prezbiterium nieduże, mniejsze od nawy, na planie kwadratu, zamknięte prostokątnie. Brak oddzielnego zrębowego babińca. Nawa szersza prostokątna, od jej zachodniej strony wieża słupowo-ramowa o pochyłych ścianach z izbicą. Na wieży dzwony; jeden z nich datowany na 1406, należy do najstarszych we wschodniej Słowacji. Nad prezbiterium dach trójspadowy, nad nawą łamany namiotowy. Dachy pokryte gontem, ściany oszalowane.

Wewnątrz zrębowe kopuły w nawie i prezbiterium. Wnętrze nawy i prezbiterium zdobi polichromia figuralna i ornamentalna z 1797^[3]. W ozdobnych kartuszach ukazane są sceny biblijne i postaci świętych. Na wschodniej ścianie sanktuarium przedstawienie Chrystusa z krzyżem i aniołami, na południowej Opieki Matki Bożej. W nawie Ukrzyżowanie, sceny z życia Adama i Ewy, wizerunki apostołów. Dekoracja malarska kopuły to przedstawienie koronacji Matki Bożej, czterech ewangelistów i trzech hierarchów.

Elewacja północna
Otoczenie
Replika w miniskansenie Ľutina

Ikonostas o nietypowym układzie składa się z ikon z różnych okresów. Najstarsze są malowidła na predellach poniżej ikon namiestnych: Chrystusa Pantokratora i Spotkania Pańskiego z XVII w.

Fundatorem polichromii był Adam Čajka, a niektórych ikon ikonostasu Ignacy Čajka.

Przypisy

↑ Evidencia národných kultúrnych pamiatok na Slovensku
↑ Farnosť: Beloveža
1 2 3 Ryszard Brykowski: Łemkowska drewniana architektura cerkiewna w Polsce, na Słowacji i Rusi Zakarpackiej. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1986, s. 149. ISBN 83-04-01989-2.

Bibliografia

Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 262-263 ISBN 83-89188-08-2

[1] Evidencia národných kultúrnych pamiatok na Slovensku

[2] Farnosť: Beloveža

[Brykowski-3] 1 2 3 Ryszard Brykowski: Łemkowska drewniana architektura cerkiewna w Polsce, na Słowacji i Rusi Zakarpackiej. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1986, s. 149. ISBN 83-04-01989-2.

[1]

[2]

[3]