Charlotte Wilson

Charlotte Wilson
Ilustracja
Charlotte Wilson ok. 1874
Pełne imię i nazwisko

Charlotte Mary Wilson

Data i miejsce urodzenia

6 maja 1854
Kemerton

Data i miejsce śmierci

28 kwietnia 1944
Irvington

Charlotte Mary Wilson (ur. 6 maja 1854 w Kemerton, zm. 28 kwietnia 1944 w Irvington) – angielska działaczka anarchistyczna, dziennikarka i członkini Towarzystwa Fabiańskiego, która w 1886 wraz z Piotrem Kropotkinem założyła gazetę „Freedom”. Przez pierwszą dekadę pełniła funkcje redaktorki, wydawczyni i głównej finansistki pisma, pozostając na stanowisku redaktorki do 1895.

Życiorys

Urodziła się w zamożnej rodzinie jako córka lekarza Roberta Spencera Martina. Kształciła się w Newnham College na Uniwersytecie Cambridge[1]. W 1876 poślubiła Arthura Wilsona, maklera giełdowego, po czym przeprowadziła się do Londynu[2].

Działalność polityczna

W 1884 Wilson dołączyła do Towarzystwa Fabiańskiego, szybko zdobywając miejsce w jego komitecie wykonawczym. Równocześnie założyła Hampstead Historic Club, nieformalne koło naukowe zrzeszające intelektualistów i myślicieli politycznych. Klub, znany także jako Karl Marx Society, działał w jej domu – XVII-wiecznym gospodarstwie Wyldes na obrzeżach Hampstead Heath[3].

Pierwotnie działalność klubu koncentrowała się na analizie Kapitału Karola Marksa, a następnie prac Pierre-Josepha Proudhona. W 1889 George Bernard Shaw określił dyskusje w klubie jako niezwykle ożywione[4]. Choć Towarzystwo Fabiańskie i Hampstead Historic Club miały licznych wspólnych członków, pozostawały odrębnymi organizacjami. Spotkania klubu przyczyniły się do powstania publikacji Fabian Essays in Socialism (1889)[5].

W jej domu gościło m.in. małżeństwo Ethel Lilian Voynich i Michał Wojnicz. Przy czym, istnieją spekulacje, że postać Gemmy z powieści Szerszeń Ethel Lilian Voynich była wzorowana właśnie na życiu Charlotte Mary Wilson[6].

W 1886 w łonie Towarzystwa Fabiańskiego pojawiła się propozycja jego przekształcenia w partię polityczną, czemu sprzeciwiali się William Morris i Charlotte Wilson. Po przegłosowaniu decyzji o zmianie charakteru organizacji Wilson opuściła Towarzystwo w 1887, koncentrując się na współpracy z anarchistami[7].

„Freedom”

W 1887, po klęsce opozycji antyparlamentarnej, Charlotte Wilson zrezygnowała z członkostwa w Towarzystwie Fabiańskim. Wcześniej nawiązała współpracę z londyńskimi anarchistami, w tym Piotrem Kropotkinem. W 1886 wspólnie założyli anarchistyczne pismo „Freedom”, uznawane za najdłużej ukazującą się publikację anarchistyczną, wydawaną do dziś w cyklu dwutygodniowym. Wilson była redaktorką czasopisma od jego powstania do 1895 i w dużej mierze finansowała wydawanie. Współpraca Wilson i Kropotkina trwała do czasu, gdy Kropotkin zerwał kontakty z redakcją z powodu swojego poparcia dla aliantów podczas I wojny światowej.

Jej publikacja Work (1888) przez wiele lat była błędnie przypisywana Kropotkinowi. W 2000 Freedom Press opublikowało zbiór jej esejów, opracowany przez Nicolasa Waltera[8].

Późniejsze lata

Po 1895 zdystansowała się wobec działalności politycznej, do której powróciła w 1908. Skoncentrowała się wówczas na kwestiach feministycznych. W marcu ponownie wstąpiła do Towarzystwa Fabiańskiego i założyła jego grupę kobiecą. W kolejnych latach działała na rzecz praw kobiet w więzieniach oraz przygotowywała materiały dowodowe dla królewskiej komisji ds. rozwodów. W 1911 ponownie została wybrana do komitetu wykonawczego Towarzystwa Fabiańskiego, jednak w 1914 zrezygnowała z powodów zdrowotnych. Do 1916 sporadycznie współpracowała z grupą kobiecą, po czym skupiła się na pracy jako honorowa sekretarz Funduszu dla Jeńców Wojennych pułku Oxford and Buckinghamshire Regiment[2].

Przypisy

  1. Jeff Shantz, Charlotte Wilson (1854-1944) [online], libcom.org, 2024 [dostęp 2025-03-13] (ang.).
  2. 1 2 Wilson, Charlotte (1854–1944) [online], encyclopedia.com [dostęp 2025-03-13] (ang.).
  3. Andrew Whitehead, Andrew Whitehead says that anarchy started in Hampstead [online], hamhigh.co.uk, 29 maja 2023 [dostęp 2025-03-13] (ang.).
  4. Bernard Shaw, Collected letters, Viking, 1985, ISBN 978-0-670-80543-3 [dostęp 2025-03-13] (ang.).
  5. Fabian Essays in Socialism [online], oll.libertyfund.org [dostęp 2025-03-13] (ang.).
  6. Benjamin Ramm, The Irish novel that seduced the USSR [online], bbc.com, 25 stycznia 2017 [dostęp 2025-03-13] (ang.).
  7. Our First Centenary: Charlotte Wilson 1854-1944 [online], files.libcom.org, 2019 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  8. Review: Charlotte M. Wilson’s Anarchist Essays [online], The Anarchist Library [dostęp 2025-03-14] (ang.).

Linki zewnętrzne