Chasiempis

	Chasiempis
	Cabanis, 1847
	; Przedstawiciel rodzaju – hawajczyk rdzawoczelny (Ch. sandwichensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	monarki
Rodzaj	Chasiempis
	Typ nomenklatoryczny
	Muscicapa sandwichensis J.F. Gmelin, 1789
Synonimy
	Chasiempsis Bonaparte, 1850; Chasciempis Des Murs, 1854;
	Chasiempsis Bonaparte, 1850; Chasciempis Des Murs, 1854;
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście

Chasiempis – rodzaj ptaków z rodziny monarek (Monarchidae).

Zasięg występowania

Sukcesywna kolonizacja i specjacja podgatunków *Chasiempis sandwichensis* (oznaczona pomarańczowymi strzałkami) wraz z okresami różnicowania i wiekiem geologicznym wysp^[5]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Hawajach^[6].

Morfologia

Długość ciała 14–16 cm; masa ciała 11–18 g (samce są średnio o ok. 10% większe niż samice)^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1847 roku niemiecki ornitolog Jean Cabanis na łamach „Archiv für Naturgeschichte”^[2]. Jako gatunek typowy Cabanis wyznaczył hawajczyka rdzawoczelnego (Ch. sandwichensis).

Etymologia

Chasiempis (Chasiempsis, Chasciempis): gr. χαινω khainō „otwierać się szeroko, trwać z szeroko otwartymi ustami”; εμπις empis, εμπιδος empidos „moskit, komar”^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]:

Chasiempis sclateri Ridgway, 1882 – hawajczyk białobrody
Chasiempis ibidis Stejneger, 1887 – hawajczyk czarnogardły
Chasiempis sandwichensis (J.F. Gmelin, 1789) – hawajczyk rdzawoczelny

Uwagi

1 2 Wariant pisowni Chasiempis Cabanis, 1847.

Przypisy

↑ Chasiempis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13 (1), s. 207, 1847. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 327. (łac.).
↑ M.A.P.O. Des Murs: Prèmire famille. – Muscicapinés. W: J.Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 4: Oiseaux. Paris: Maresq, 1854, s. 236. (fr.).
↑ Eric A. VanderWerf, Norine W. Yeung, David B. Carlon. Stepping stone speciation in Hawaii's flycatchers: molecular divergence supports new island endemics within the elepaio. „Conservation Genetics”. 11 (4), s. 1283–1298, 2010. DOI: 10.1007/s10592-009-9958-1. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Monarchs [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-06-28] (ang.).
↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Monarch Flycatchers (Monarchidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Chasiempis, DOI: 10.2173/bow.monarc2.01 [dostęp 2023-09-11] (ang.).
↑ Chasiempis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-06-28] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 – monarki – Monarchs (wersja: 2022-08-28), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-28] .

[wp-3] 1 2 Wariant pisowni Chasiempis Cabanis, 1847.

[itis-1] Chasiempis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[cab-2] 1 2 J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13 (1), s. 207, 1847. (niem.).

[bon-4] Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 327. (łac.).

[murs-5] M.A.P.O. Des Murs: Prèmire famille. – Muscicapinés. W: J.Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 4: Oiseaux. Paris: Maresq, 1854, s. 236. (fr.).

[6] Eric A. VanderWerf, Norine W. Yeung, David B. Carlon. Stepping stone speciation in Hawaii's flycatchers: molecular divergence supports new island endemics within the elepaio. „Conservation Genetics”. 11 (4), s. 1283–1298, 2010. DOI: 10.1007/s10592-009-9958-1. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Monarchs [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-06-28] (ang.).

[botw-8] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Monarch Flycatchers (Monarchidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Chasiempis, DOI: 10.2173/bow.monarc2.01 [dostęp 2023-09-11] (ang.).

[9] Chasiempis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-06-28] (ang.).

[mk-10] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 – monarki – Monarchs (wersja: 2022-08-28), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-28] .

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]