Chi Ursae Majoris

Chi Ursae Majoris

χ UMa
Gwiazda i galaktyka NGC 3877
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wielka Niedźwiedzica
Rektascensja	11h 46m 03,014s[1]
Deklinacja	+47° 46′ 45,86″[1]
Paralaksa (π)	17,76 ± 0,16″[1]
Odległość	183,6 ± 1,7 ly 56,31 ± 0,51 pc
Wielkość obserwowana	3,72m[1]
Ruch własny (RA)	−138,29 ± 0,14 mas/rok[1]
Ruch własny (DEC)	28,57 ± 0,11 mas/rok[1]
Prędkość radialna	−9,02 ± 0,20 km/s[1]
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	olbrzym
Typ widmowy	K0,5 IIIb[1]
Masa	2 M☉[2]
Promień	22,2 R☉[2]
Jasność	172 L☉[2]
Okres obrotu	<1000 d[2]
Prędkość obrotu	1,15 km/s[2]
Temperatura	4415 K[2]
Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 63 UMa Bonner Durchmusterung: BD +48 1966 Boss General Catalogue: GC 16137 Katalog Henry’ego Drapera: HD 102224 Katalog Hipparcosa: HIP 57399 SAO Star Catalog: SAO 43886 Taiyangshou; Alkafzah, Alkaphrah, El Koprah

Chi Ursae Majoris (Taiyangshou,χ UMa) – gwiazda w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, odległa o około 184 lata świetlne od Słońca.

Gwiazda ta ma nazwę własną Taiyangshou, która pochodzi z tradycji chińskiej (chiń. 太陽守; pinyin Tàiyángshǒu; dosł. „Strażnik Słońca”)^[3][4]. Nazwa Alkaphrah (Alkafzah, El Koprah), jaką opisał ją Elijah Hinsdale Burritt, wywodzi się od arabskiego ‏القفزة‎ Al Ḳafzah, co oznacza „skok” (gazeli) i jest błędnie przyporządkowana, gdyż „skokami gazeli” nazywane są pary gwiazd leżących dalej na południe i zachód^[2][4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Taiyangshou dla określenia tej gwiazdy^[5].

Jest to pomarańczowy olbrzym należący do typu widmowego K0,5. Jego obserwowana wielkość gwiazdowa to +3,7^m. Świeci on 172 razy jaśniej od Słońca, ma temperaturę 4415 K. Pomiar interferometryczny rozmiaru gwiazdy pozwala stwierdzić, że ma ona promień 22,2 raza większy niż słoneczny, w zgodzie z oszacowaniem teoretycznym. Masa tej gwiazdy to około dwóch mas Słońca; zaczęła życie co najmniej miliard lat temu jako gwiazda typu B, obecnie zaczyna lub właśnie zakończyła okres syntezy helu w węgiel w jądrze. Dolne oszacowanie prędkości obrotu to 1,15 km/s, co przekłada się na okres obrotu równy maksymalnie 2,7 roku. Prędkość ruchu własnego tej gwiazdy jest około trzykrotnie większa niż typowa dla gwiazd w otoczeniu Słońca, co wraz z niższą zawartością żelaza (37% słonecznej) wskazuje, że jest ona przybyszem z innej części Galaktyki^[2].

• Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy