Chomicznik

Chomicznik
	Phodopus
	G.S. Miller, 1910
	; Chomicznik dżungarski (P. sungorus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	chomiki
Rodzaj	chomicznik
	Typ nomenklatoryczny
	Cricetulus bedfordiae O. Thomas, 1908 (= Cricetulus roborovskii Satunin, 1903)
Synonimy
	Cricetiscus Thomas, 1917;
	Cricetiscus Thomas, 1917;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Chomicznik^[3] (Phodopus) – rodzaj ssaków z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 70–103 mm, długość ogona 5–15 mm, długość ucha 8–16 mm, długość tylnej stopy 10–15 mm; masa ciała 19–28 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1910 roku amerykański zoolog i botanik Gerrit Smith Miller w artykule poświęconym dwóm nowym rodzajom gryzoni, opublikowanym w czasopiśmie Smithsonian Miscellaneous Collections^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) chomicznik malutki (P. roborovskii)

Etymologia

Phodopus: gr. φως phos, φωδος phodos ‘bąbel, pęcherz’^[8]; πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[9].
Cricetiscus: rodzaj Critecus Leske, 1779 (chomik); łac. przyrostek zdrabniający -iscus^[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cricetulus campbelli O. Thomas, 1905.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]^[7]^[4]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[a]	Status IUCN^[12]
Phodopus roborovskii	(Satunin, 1903)	chomicznik malutki	3 podgatunki	północno-wschodni Kazachstan, Rosja (południowa Tuwa), północno-zachodnia i południowa Mongolia i Chińska Republika Ludowa (na wschód do północno-zachodniego Jilin i północnego Liaoningu)	DC: 7,7–7,9 cm DO: 0,9–1,1 cm MC: 19–20 g	LC
Phodopus campbelli	(O. Thomas, 1905)	chomicznik zabajkalski	2 podgatunki	Rosja (południowo-wschodnia Syberia), Mongolia i Chińska Republika Ludowa (zachodnia Ningxia, Mongolia Wewnętrzna i północne Hebei)	DC: 7,9–10,3 cm DO: 0,7–1,4 cm MC: 23–28 g	LC
Phodopus sungorus	(Pallas, 1773)	chomicznik dżungarski	gatunek monotypowy	północny, środkowy i wschodni Kazachstan oraz Rosja (południowo-zachodnia Syberia, odizolowana populacja w południowo-środkowej Syberii)	DC: 7–9 cm DO: 0,5–1,5 cm MC: 22–25 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Opisano również gatunek wymarły z pliocenu z Kazachstanu^[13]:

Phodopus minutus Tyutkova, 1992

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 G.S. Miller. Two new genera of murine rodents. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 52, s. 498, 1910. (ang.).
↑ O. Thomas. On the small Hamsters that have been referred to Cricetulus phseus and campbelli. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 19, s. 456, 1917. (ang.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 281. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phodopus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 220. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 194.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 203.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 130.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
↑ Taxonomy: Phodopus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
↑ Л.А. Тютькова. Грызуны и зайцеобразные позднеплиоценовой Киикбайской фауны (юго-восточный Казахстан). „Палеонтологический журнал”. 4, s. 91, 1992. (ros.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[12] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Miller-1] 1 2 G.S. Miller. Two new genera of murine rodents. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 52, s. 498, 1910. (ang.).

[Thomas-2] O. Thomas. On the small Hamsters that have been referred to Cricetulus phseus and campbelli. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 19, s. 456, 1917. (ang.).

[Cichocki&inni-3] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-5] 1 2 3 4 5 U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 281. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phodopus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].

[amw-7] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 220. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=234_194]-8] Jaeger 1959 ↓, s. 194.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=243_203]-9] Jaeger 1959 ↓, s. 203.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=170_130]-10] Jaeger 1959 ↓, s. 130.

[asm-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).

[13] Taxonomy: Phodopus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).

[tyu-14] Л.А. Тютькова. Грызуны и зайцеобразные позднеплиоценовой Киикбайской фауны (юго-восточный Казахстан). „Палеонтологический журнал”. 4, s. 91, 1992. (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[a]

[12]

[13]