Christoph Gottwald

Christoph Gottwald
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 lipca 1636
Gdańsk

Data i miejsce śmierci

1 stycznia 1700
Gdańsk

Zawód, zajęcie

lekarz

Christoph Gottwald (ur. 1 lipca 1636 w Gdańsku[1], zm. 1 stycznia 1700 tamże[2]) – gdański lekarz, przyrodnik, grawer i kolekcjoner, twórca Musaeum Gottwaldianum[3] – najbardziej znanej i największej kunstkamery w Gdańsku w II połowie XVII wieku[4].

Christoph Gottwald był synem kupca Christopha oraz Susanny z domu von Bodeck. Odebrał wykształcenie domowe, w latach 1649–1650 przebywał w Toruniu celem nauki języka polskiego, później uczęszczał do gimnazjum w swoim rodzinnym mieście[5], po czym zaczął uczyć się medycyny u gdańskich lekarzy, m.in. u Lorenza Eichstaedta. W 1657 r. wyjechał z Gdańska na studia medyczne na Uniwersytet Strasburski[6] , kontynuując je od 1660 na Uniwersytecie w Lejdzie, gdzie został uczniem Sylviusa i w 1662 uzyskał stopień doktora[7]. W trakcie nauki Gottwald odbył szereg podróży po krajach niemieckich, a także odwiedził Anglię[8]. Po uzyskaniu doktoratu w drugiej połowie 1662 i w 1663 podróżował po Włoszech i Francji[9]. W 1664 powrócił do Gdańska, otwierając tam praktykę lekarską, którą prowadził do końca życia[10]. Jednocześnie od 1664 zaczął tworzyć Kunstkamerę, w której gromadził głównie obiekty geologiczne: minerały, skały, skamieniałości i duży zbiór bursztynów oraz wyroby z tych grup, oprócz tego w jej obrębie stworzył kolekcje zoologiczną, botaniczną, medyczną i zbiór różnych dzieł sztuki[11][3]. Gottwald prowadził także badania zoologiczne, pisząc trzy prace: o żółwiach, bobrach i bezkręgowcach posiadających muszlę lub pancerz. Rozprawy te wydano pośmiertnie w Norymberdze, pierwszą z nich w 1781, a pozostałe w 1782[12].

Christoph Gottwald zajmował się również miedziorytnictwem. W trakcie nauki w gimnazjum uczył się rysowania pod okiem prywatnego nauczyciela Samuela Niedenthala[13], a niezależnie od studiów medycznych w Gdańsku, przez krótki czas pobierał wówczas także lekcje grawerstwa. Na tej podstawie rozwijał później w Strasburgu i Lejdzie umiejętności rytownicze, ucząc się samodzielnie nie tylko rycia w miedzi, ale i rytowania w kamieniu oraz rzeźby w kości słoniowej[14]. Umiejętności artystyczne wykorzystał w związku ze studiowaną medycyną sporządzając szereg rysunków i miedziorytów anatomicznych[15], ale wykonywał także różne dzieła sztuki, które weszły w skład kolekcji sztuki wielu niemieckich wielmożów[16]. Po założeniu swojej kunstkamery stworzył liczne miedzioryty ilustrujące jego zbiory. Pośmiertnie część tych prac wydał w Gdańsku w 1714 Johann Philipp Breyne w postaci albumu miedziorytów anatomicznych oraz drugiego albumu z miedziorytami bezkręgowców posiadających muszlę lub pancerz[17] [18][19].

W 1667 zawarł związek małżeński z Constantiną z domu Hecker. Był ojcem dziewięciorga dzieci[20], w tym Johanna Christopha, który również został lekarzem i kontynuował rozbudowę kunstkamery[21]. Od 1693 piastował stanowisko lekarza miejskiego. Udzielał się także politycznie i naukowo, m.in. w 1698 r. został przyjęty do towarzystwa naukowego Academia Naturae Curiosorum[20].

Christoph Gottwald spoczął w bazylice mariackiej[20].

Przypisy

  1. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 54.
  2. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 53, 63.
  3. 1 2 Pękacka-Falkowska 2018.
  4. ↑ Świat bursztynu. Katalog wystawy stałej Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie w Gdańsku. Muzeum Gdańska, 2021, strona 127. ISBN 978-83-61077-91-6.
  5. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 54, 55.
  6. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 56, 57.
  7. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 58–60.
  8. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 56–60.
  9. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 62.
  10. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 62, 63.
  11. ↑ Novgorodova D.D. 2018. Musaeum Gottwaldianum i jego losy w Rosji. „Klio – Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”. 46 (3), s. 109–137,. DOI: 10.12775/KLIO.2018.035.
  12. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 64.
  13. ↑ Katarzyna Pękacka-Falkowska, Instrumenty chirurgiczno-anatomiczne i rytownicze gdańskiego lekarza Christopha Gottwalda (1636–1700), „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 46 (3), 2018, s. 157, DOI: 10.12775/KLIO.2018.037, ISSN 1643-8191 [dostęp 2025-04-14].
  14. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 55–56, 58.
  15. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 73.
  16. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 56, 58.
  17. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 63, 64.
  18. ↑ Katarzyna Pękacka-Falkowska, Wokół sprzedaży gdańskiego muzeum dokto- rów Gottwaldów: Johann Philipp Breyne i jego korespondenci, „Zapiski Historyczne”, lxxxii (3), 2017, s. 33–50, DOI: 10.15762/ZH.2017.34, ISSN 2449-8637 [dostęp 2025-04-14].
  19. ↑ Jakub Jakubowski, Musaeum Gottwaldianum ze zbiorów Biblioteki Politechniki Gdańskiej i wydawnicze losy dzieła Christophorusa Gottwaldta (1636–1700) w XVIII w., „Porta Aurea” (14), 15 czerwca 2015, s. 93–119, ISSN 1234-1533 [dostęp 2025-04-14].
  20. 1 2 3 Pękacka-Falkowska 2018, s. 63.
  21. ↑ Pękacka-Falkowska 2018, s. 67.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.