Chrystus w domu Szymona

Chrystus w domu Szymona

Christus in het huis van Simon de Farizeër met een stichtersportret

Autor	Dirk Bouts
Data powstania	1446–1454
Medium	tempera na desce
Wymiary	40 × 61 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Berlin
Lokalizacja	Gemäldegalerie

Chrystus w domu Szymona (niderl. Christus in het huis van Simon de Farizeër met een stichtersportret) – obraz niderlandzkiego malarza doby późnego gotyku Dirka Boutsa, powstały w latach 1446–1454^[1], przechowywany w berlińskiej Gemäldegalerie.

Obraz przedstawia scenę nowotestamentową zaczerpniętą z Ewangelii Łukasza. Pewnego razu jeden z faryzeuszy, Szymon, zaprosił Jezusa do swego domu. Tam, gdy zasiedli do posiłku, pewna kobieta padła do nóg Jezusowi i łzami poczęła oblewać jego nogi i własnymi włosami wycierać je. Chrystus, mimo oburzenia wśród biesiadników, za jej wiarę odpuścił jej grzechy^[2].

Bouts umieścił scenę w gotyckim wnętrzu. Za stołem znajduje się czterech mężczyzn. Z lewej strony Jezus, następnie Szymon i apostołowie Piotr, na co wskazuje jego rzedniejąca broda i tonsura oraz Jan, tradycyjnie przedstawiony jako młody pozbawiony zarostu mężczyzna z długimi włosami opadającymi na ramiona. Obaj nie byli wymienieni w Ewangelii. Po prawej stronie artysta umieścił klęczącego mnicha Kartuzów, fundatora obrazu. Cała czwórka przygląda się kobiecie obmywającej stopy Chrystusa. U każdego z nich obecność kobiety wywołuje inną reakcję: Jezus błogosławi ją, Szymon przygląda się zaciekawiony, Piotr robi gest obronny, jakby nie chciał mieć z nią nic wspólnego, a Jan wskazuje na nią z aprobatą. Po lewej stronie dzieła klęczy kobieta nie wymieniona z imienia. Święty Augustyn rozważał możliwość, że Maria z Betanii i anonimowa grzesznica z Ewangelii Łukasza mogli być tą samą osobą, ale nie utożsamiał Marii Magdaleny z żadną z nich.^[3] Postacie Marii z Betanii, anonimowej grzesznicy (Łk 7:37) i Marii Magdaleny zostały scalone później, za sprawą homilii Grzegorza I ok. roku 591.^[4] Bouts namalował na ziemi jej atrybuty – szkatułę z oliwą lub z maścią.

Motyw w domu Szymona porusza doktrynę przebaczenia, której nie rozumieli faryzeusze postępujący zgodnie według prawa mojżeszowego i szukającego w naukach Jezusach bluźnierstwa. U Szymona dokonała się konfrontacja pomiędzy dwoma koncepcjami.

• Patrick de Rynck, Jak czytać opowieści biblijne i mitologiczne w sztuce. Wyd. Universitas, Kraków 2008, ISBN 97883-242-0903-3.
• Antoni Ziemba: Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500. Niderlandzkie malarstwo tablicowe Tom II. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0443-6.