Goździenica purpurowa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
goździenica purpurowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Alloclavaria purpurea (Fr.) Dentinger & D.J. McLaughlin Mycologia 98(5): 757 (2007) [2006] | |
_Dentinger_%2526_D.J._McLaughlin_193134.jpg)
Goździenica purpurowa (Alloclavaria purpurea (Fr.) Dentinger & D.J. McLaughlin) – gatunek grzybów z klasy pieczarniaków (Agaricomycetes)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Alloclavaria, Rickenellaceae, Hymenochaetales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Elias Fries w 1821 r. opisał ten takson jako Clavaria purpurea Fr., jednak w 2006 r. został on wyłączony z rodzaju Clavaria i włączony do rodzaju Alloclavaria. Rodzina i rząd nie zostały określone (Incertae sedis)[2].
Polską nazwę nadali mu Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[3], jednak po przeniesieniu do innego rodzaju nazwa ta jest już niespójna z klasyfikacją systematyczną. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy goździenica purpurowa w 2025 r.[4]
Morfologia
Grzyb naziemny o wysokości 2,5–12 cm i pojedynczym owocniku koloru purpurowego, szaropurpurowego, brązowopurpurowego lub ametystowego. Starsze blakną do gliniastobrązowego koloru. Podstawa jest biała. Pojedynczy owocnik ma wąsko wrzecionowaty, robaczkowaty, smukły i pałkowaty kształt. Nie rozgałęzia się. Owocniki są kruche i delikatne, wewnątrz puste i zwykle rosną w grupach. Pod mikroskopem można zobaczyć duże cystydy wystające ponad hymenium. Hymenofor gładki, pokrywający całą powierzchnię owocnika[5][6].
Bezbarwny[6].
- Gatunki podobne
Podobny, jaskrawofioletowy kolor ma goździeniec fioletowy (Clavaria zollingeri Lév.), ale wytwarza on oprócz owocników nierozgałęzionych również owocniki rozgałęzione[5].
Występowanie i siedlisko
Notowany jest w Ameryce Północnej, Europie, Korei i Japonii[7]. W Polsce gatunek rzadki, notowano jego występowanie tylko w Kotlinie Rabczańskiej i w Tatrach[3]. Wymieniony jest w Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ze statusem E – zagrożony wyginięciem[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Anglii[3].
Siedlisko: lasy, głównie górskie i podgórskie. Zazwyczaj rośnie w miejscach świetlistych i wilgotnych, w ściółce leśnej, wśród mchów lub na gołej ziemi. Jest rzadki[6]. Najczęściej rośnie pod drzewami iglastymi, zwłaszcza świerkami, ale można go spotkać także pod olchami. Rośnie także na glebach wapiennych[5].
Znaczenie
Saprotrof[3]. Grzyb jadalny, ale zupełnie bez znaczenia użytkowego[6].
Przypisy
- 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- 1 2 3 4 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 110, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 23 stycznia 2025 (pol.).
- 1 2 3 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 352, ISBN 978-83-245-9550-1.
- 1 2 3 4 Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 198, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Występowanie Clavaria purpurea na świecie (mapa) [online], Discover Life Maps [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 62, ISBN 83-89648-38-5.