Lejkówka dębikowa
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lejkówka dębikowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Clitocybe dryadicola (J. Favre) Harmaja Karstenia 15: 17 (1976) | |
Lejkówka dębikowa (Clitocybe dryadicola (J. Favre) Harmaja) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Jules Favre w 1955 roku jako odmianę lejkówki jadowitej (Clitocybe rivulosa var. dryadicola). W 1976 r. Harri Harmaja podniósł go do rangi gatunku[1]. Synonimy[2]:
- Clitocybe alnetorum var. dryadicola (J. Favre) Raithelh. 1996
- Clitocybe rivulosa var. dryadicola J. Favre 1955
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3] W książkach spotykana jest też nazwa lejkówka biaława odmiana dębikowa[4].
Morfologia
Średnica 8–40 mm, wodochłonny, początkowo łukowaty, potem płaskołukowaty z podwiniętym, czasem nieco wklęsły z tępym garbem, starsze okazy pofalowane. Brzeg biały i włochaty, niekarbowany. Powierzchnia gładka, matowa, u młodych okazów biała, czasami delikatnie oszroniona, u starszych błyszcząca, tłusta, jasnokremowożóltawa, jasnobeżowa, siwawa[4].
Średnio gęste, szerokie i szeroko przyrośnięte do słabo zbiegających, początkowo białawe, potem kremowe. Ostrza gładkie, regularne[4].
Wysokość 1–4 cm, grubość 2–4 mm, walcowaty lub pałkowaty, zwykle krzywy, sprężysty, początkowo watowaty, potem pusty. Powierzchnia biaława, włóknista, pod blaszkami jaśniejsza[4].
Cienki, sprężysty, miękki, białawy o nieco grzybowym smaku i zapachu[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki szeroko elipsoidalne, bezbarwne, gładkie, 4,8–5,4 × 2,4–3,6 µm, Q: 1,4-2. Podstawki cylindryczne, 24–27,6 × 4,8–6 µm, z 4 sterygmami i sprzążką bazalną. Cystyd brak. Końce strzępek w warstwie korowej skórki trzonu kręte. Przegrody ze sprzążkami[5].
Występowanie i siedlisko
Podano nieliczne stanowiska w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Polsce do 2024 r. podano jedno tylko stanowisko na Przełęczy między Kopami w Tatrach w 2002 r.[3][7] Jest to pierwsze stanowisko tego gatunku w Karpatach, wcześniej w Europie podawany był tylko z Alp[5].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w wysokich partiach gór wśród krzewinek dębika ośmiopłatkowego, na wapiennym podłożu[3]. Nie jest jednak związany z dębikiem ośmiopłatkowym mykoryzą, wspólne występowanie tych gatunków prawdopodobnie spowodowane jest specyficznymi cechami podłoża[5].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2024-12-14] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-12-14] (ang.).
- 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 122, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 4 5 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 364, ISBN 978-83-245-9550-1.
- 1 2 3 Michał Ronikier, Miskiewicz, Clitocybe dryadicola (J. Favre) Harmaja – A new species for Poland and the Carpathians recorded in Tatra mountains, „Cryptogamie, Mycologie”, 23 (2), 2002, s. 163–166 [dostęp 2024-12-16].
- ↑ Występowanie Clitocybe dryadicola na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-12-14] (ang.).
- ↑ Stanowiska lejkówki dębikowej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-12-14] (pol.).