Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Lwówku Śląskim

Na ziemi lwóweckiej zginęło i zostało pochowanych w różnych miejscach 172^[3][4] żołnierzy armii radzieckiej. Ówczesne władze podjęły decyzję o ekshumacji i przetransportowaniu zwłok w jedno, wspólne miejsce. W marcu 1946 r. wykonano mapę z planem cmentarza oraz wejściem, które miało znajdować się od północy. Ostatecznie zmieniono koncepcję cmentarza i bramę ulokowano od wschodniej strony.

9 maja 1948 r., w Dniu Zwycięstwa - obchodzonym wówczas we wszystkich krajach bloku wschodniego - odbył się pogrzeb żołnierzy radzieckich pochowanych w różnych miejscowościach powiatu lwóweckiego. Po przygotowaniu cmentarza o godz. 9.00 rano, na lwóweckim rynku zebrały się delegacje partii politycznych, placówek edukacyjnych i lokalnych instytucji. Dodatkowo zaproszono honorowy pluton żołnierzy radzieckich z Legnicy oraz wojskową orkiestrę z Jeleniej Góry.

Po uformowaniu żałobnego konduktu, uczestnicy pogrzebu ruszyli w kierunku Baszty Bramy Bolesławieckiej i dalej drogą w kierunku Bolesławca. Po zbliżeniu się do mostu na Bobrze łączącego Lwówek Śląski i Brunów, nastąpiło spotkanie z wozami konnymi wiozącymi trumny z poległymi żołnierzami. Następnie przy dźwiękach marsza żałobnego skierowano się z powrotem do miasta.

Po przybyciu na cmentarz zwłoki żołnierzy złożono do grobów, a wybrani goście wygłosili przemowy. Znaleźli się wśród nich przedstawiciele: Armii Radzieckiej, Wojska Polskiego, Związku Osadników Wojskowych i partii politycznych, którzy podkreślili w przemówieniach znaczenie „braterstwa polsko-radzieckiego”, zawartego na polach bitew w walce z wojskami hitlerowskimi.

Niestety w 42 zbiorowych mogiłach nie zachowano porządku chronologicznego; nie miał znaczenia stopień wojskowy, czy miejsce śmierci, dlatego osoba poszukująca wybranego żołnierza musi obejść cały cmentarz.

Przez ponad dziesięć lat cmentarz był pod opieką lwóweckiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD’u). Jesienią 1960 r. obowiązek cyklicznego czyszczenia radzieckich grobów oraz pełnienia honorowych wart, postanowiono przerzucić na uczniów położonej obok szkoły. Obawiając się odmowy, zaakcentowano znaczenie tego miejsca:

Rada Pedagogiczna szkoły zaakceptowała prośbę 11 listopada 1960 r., jednak cmentarz radziecki nigdy nie odegrał tak ważnej roli, jaką chciał widzieć Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD). Szkoła Podstawowa nr 2 w maju 1963 r. przyjęła imię Bohaterów 10-tej Sudeckiej Dywizji Piechoty. Z tego powodu, podczas świąt państwowych i szkolnych uroczystości, główną rolę odgrywali miejscowi kombatanci i Wojsko Polskie.

Jedynymi okazjami krzewienia pamięci wśród uczniów pobliskiej szkoły podstawowej o zmarłych żołnierzach zdarzały się podczas kolejnych rocznic Rewolucji Październikowej, bądź powstania Armii Czerwonej. Podczas tych rocznic oczyszczano groby, zapalano znicze i kładziono wiązanki kwiatów.

Wartę honorową pełnili harcerze ze szczepu funkcjonującego w tutejszej placówce. ^[5]