Stożkówka szarooliwkowa
![]() | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
stożkówka szarooliwkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Conocybe moseri Watling Notes R. bot. Gdn Edinb. 38(2): 342 (1980) | |
Stożkówka szarooliwkowa (Conocybe moseri Watling) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae).
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1980 r. Roy Wattling we Francji. Nazwą gatunkową uczcił mykologa Meinharda Michaela Mosera[1]. Synonimy[2]:
- Conocybe kuehneri Singer 1947
- Conocybe moseri var. robustior Hauskn. & H.-J. Hübner, in Hausknecht 2005
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 roku[3].
Morfologia
Kapelusz o średnicy 1,2–1,3 cm, wysokości 0,6–0,9 cm, stożkowaty do dzwonkowatego. Powierzchnia sucha, gładka, u młodych okazów szarobiała do jasnoszarej, u starszych szarobrązowa, skórka nie łuszcząca się. Brzeg regularny, nierozszczepiający się w wieku dojrzałym, prążkowany aż do wierzchołka. Brak resztek osłony[4].
O wysokości 4–6 cm, grubości 0,1–0,15 cm, centralny, rurkowaty, równy, cienki, skręcony, pełny. Powierzchnia biała, z żółtobrązowymi plamami, oprószona[4].
Przyrośnięte, z blaszeczkami, średnio gęste do gęstych, wąskie, o szerokości 0,15–0,2 cm, szarobrązowe do żółtobrązowych, kruche. Ostrza blaszek gładkie[4].
Cienki, nie zmieniający barwy po uciśnięciu czy przekrojeniu, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
Żółtobrązowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 9,3–13,6 × 6–8,5 µm, Qe = 1,6, elipsoidalne ze ściętą porą rostkową, grubościenne, gładkie, w wodzie rdzawożółte, w KOH rdzawobrązowe. Podstawki 18,7–25,5 × 7,6–10 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe, cienkościenne, bezbarwne, ze sterygmami o długości 2,5–4,3 µm. Brak nibywstawek. Cheilocystydy 15,3–23,8 × 6–9,3 µm, w kształcie kręgli, cienkościenne, bezbarwne z główką o szerokości 3,4–6 µm. Skórka kapelusza zbudowana ze strzępek o wymiarach 20,4–34 × 13,6–22 µm. Są zróżnicowane morfologicznie; prawie kuliste (sferocyty), gruszkowate, maczugowate lub główkowate, cienkościenne, szkliste. Pileocystyd i pleurocystyd brak. Miąższ kapelusza złożony ze splątanych, cienkościennych, szklistych strzępek o szerokości 8,5–18,7 µm. Skórka trzonu z kaulocystydami 12–32,3(39) × 2,5–6,8 µm, wyłącznie o kształcie niepodobnym do kręgli, rurkowate cylindryczne do włoskowatych, nitkowate, cienkościenne, szkliste. Strzępki miąższu podłużnie równoległe, cienkościenne, szkliste o szerokości 3,4–15,3 µm. Sprzążki obecne w strzępkach miąższu trzonu[4].
Występowanie i siedlisko
Najwięcej stanowisk stożkówki szarooliwkowej podano w Europie, poza nią pojedyncze w Ameryce Północnej i Azji[5]. W Polsce do 2003 r. podano 3 stanowiska[6], w późniejszych latach podano wiele następnych. Najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[3].
Naziemny grzyb saprotroficzny. W Polsce notowany w lasach pod sosnami[6], Roy Watling podał, że w Anglii gatunek ten rośnie na trawiastych terenach w ogrodach, na polach lub na obrzeżach lasów. W Indiach podano jego stanowisko na odchodach bydła jest więc także grzybem koprofilnym[4].
Przypisy
- 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2025-01-16] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2025-01-16] (ang.).
- 1 2 Conocybe moseri (stożkówka szarooliwkowa) [online], grzyby.pl [dostęp 2025-01-16].
- 1 2 3 4 5 6 7 K. Amandeep, N.S. Atri, K. Munruchi, Diversity of species of the genus Conocybe (Bolbitiaceae, Agaricales) collected on dung from Punjab, India, „Mycosphere”, 6 (1), 2015, s. 31–32, DOI: 10.5943/mycosphere/6/1/4 (ang.).
- ↑ Występowanie Conocybe moseri na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2025-01-16] (ang.).
- 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 140, ISBN 83-89648-09-1.
