Czernidłówka pierścieniopora
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czernidłówka pierścieniopora |
| Nazwa systematyczna | |
| Coprinopsis annulopora (Enderle) P. Specht & H. Schub. Z. Mykol. 79(2): 362 (2013) | |
Czernidłówka pierścieniopora (Coprinopsis annulopora (Enderle) P. Specht & H. Schub.) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
Systematyka
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinopsis, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 2004 r. Manfred Enderle, nadając mu nazwę Coprinus annuloporus. W 2013 r. Peter Specht i Hartmut Schubert przenieśli go do rodzaju Coprinopsis[1]. Polską nazwę czernidłówka pierścienipora zarekomendowała w 2025 roku Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym[2].
Morfologia
O średnicy do 70 mm (po rozpostarciu), młode okazy dzwonkowate, prawie kuliste do cylindrycznych, dojrzałe szeroko dzwonkowate. Powierzchnia biaława do jasnoszarej, środek ochrowożółty z niewyraźnymi, brązowawymi łuseczkami. Brzeg kapelusza wskutek autolizy ząbkowany. Pozostałości osłony w postaci strzępków o barwie od brudnobiałej do szarej[3].
Wysokość do 150 mm, grubość do 15 mm, prosty, pusty, białawy[3].
- Cechy mikroskopowe
Bazydiospory 11,0–14,5 × 7,5–8,5 μm, elipsoidalne do nieco migdałowatych, bardzo ciemne, z wyraźną porą rostkową otoczoną pierścieniowatym kołnierzykiem. Podstawki 28–35 × 8–12 μm, 4-zarodnikowe. Cheilocystydy prawie kuliste, maczugowate do prawie maczugowatych, 40–100 × 30–55 μm. Pleurocystydy prawie cylindryczne, zgrubiałe do butelkowatych 50–130 × 35–60 μm. Osłona składa się ze strzępek o kształcie od cylindrycznego do szeroko wrzecionowatego, do 280 × 25 μm, szklistych, nieco zwężonych w przegrodach. Obecne sprzążki[3].
- Gatunki podobne
Podobne są czernidłówka szarawa (Coprinopsis cinerea) i czernidłówka wełnistotrzonowa (Coprinopsis macrocephala), ale są znacznie cieńsze. Typowa czernidłówka wełnistotrzonowa wytwarza mniejsze bazydiokarpy i większe, prawie cylindryczne zarodniki. Pierścieniowatą porę rostkową mają również niektóre okazy czernidłówki szarawej, jednak nie wszyscy autorzy to zauważają, ponadto pierścień w porach rostkowych czernidłówki szarawej jest mniej wyraźny i występuje tylko w niektórych kolekcjach, a nie we wszystkich zarodnikach. Kołnierze te mają tendencję do odrywania się od zarodników i unoszenia się w preparacie podczas badania mikroskopowego, zwłaszcza gdy próbki zostały przygotowane z wysuszonego materiału. Nie występuje to u czernidłówki pierścienioporej, która wytwarza trwałe kołnierze na wszystkich zarodnikach[3].
Występowanie
Podano jego występowanie w niektórych krajach Europy[3]. Brak go w opracowanej w 2003 roku przez Władysława Wojewodę „Krytycznej liście wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski”[4], ale podano jego stanowiska w późniejszych latach[3][5].
Saprotrof, grzyb koprofilny żyjący na łajnie i na oborniku[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2025-02-25] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 28 stycznia 2025 (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 Błażej Gierczyk, Anna Kujawa, Andrzej Szczepkowski, New to Poland species of the broadly defined genus Coprinus (Basidiomycota, Agaricomycotina), „Acta Mycologica”, 49 (9), 2014, s. 166–167, DOI: 10.5586/am.2014.020 (ang.).
- 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 144–155, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Aktualne stanowiska Coprinopsis annulopora w Polsce [online] [dostęp 2025-02-25] (ang.).