Czernidłówka wrzecionowatozarodnikowa
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czernidłówka wrzecionowatozarodnikowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Coprinopsis fusispora L. Nagy, Vágvölgyi & Papp Mycologia 105(1): 119 (2013) | |
Czernidłówka wrzecionowatozarodnikowa (Coprinopsis fusispora L. Nagy, Vágvölgyi & Papp) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
Systematyka
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinopsis, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 2013 r. László Nagy, Csaba Vágvölgyi i Tamás Papp na piaszczystej glebie wśród traw w półpustynnym lesie dębowym. Wyznaczyli holotyp[1]. W 2025 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym dla rodzaju Coprinopsis zarekomendowała polską nazwę „czernidłówka”[2].
Morfologia
O wymiarach do 15 × 20–30 mm, początkowo elipsoidalny do prawie kulistego, później rozszerzający się i wypukły do płaskowypukłego, w końcu płaski z podwiniętym brzegiem, osiągający szerokość do 45 mm. Powierzchnia u młodych okazów gładka, bladoochrowa, kremowa do beżowej, u starszych promieniście bruzdkowana, ciemniejsza, brązowawa w środku. Pokryta jest białawym, kłaczkowatymi lub nitkowatymi resztkami osłony, szybko zanikającymi i pozostającymi tylko w środku i na brzegu jako brązowawe włókienka[3].
Wolne, gęste, silnie brzuchate, o szerokości do 3(4) mm, początkowo białe, potem szarawe, w końcu czarniawe, silnie rozpływające się[3].
Wysokość 35–70 mm, grubość 2–3 mm, smukły, jędrny, pusty. Powierzchnia cała biała, jedwabista, gładka, u nasady młodych okazów z białawymi resztkami osłony[3].
O niewyraźnym zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Bazydiospory 9,2–12,5 × 5,8–7,3 µm, Q = 1,52–1,71, Qav= 1,58, w widoku z przodu jajowate do elipsoidalnych z wystającym wierzchołkiem, w widoku z boku szeroko wrzecionowate, prawie migdałowate, nie soczewkowate, w KOH średnio ciemnoczerwonobrązowe, nieprzezroczyste, przeważnie z jedna dużą gutulą, małym hilum i centralną porą rostkową 1,4–1,7 µm. Podstawki czterozarodnikowe, maczugowate lub łopatkowate ze środkowym przewężeniem, 20–30 × 8–11 µm. Liczne cheilocystydy 62–120 × 22–46 (60) µm, przeważnie workowate, ale często elipsoidalne do cylindrycznych, z tępym wierzchołkiem. Liczne pleurocystydy, 55–110 × 25–38 µm, głównie workowate, czasami cylindryczne lub elipsoidalne. Osłona zbudowana z łańcuchów wydłużonych do cylindrycznych lub wrzecionowatych komórek o szerokości 13–25 µm; komórki końcowe wrzecionowate do cylindrycznych lub elipsoidalnych. Obecne sprzążki[3].
Występowanie
W Polsce po 2018 roku podano kilka stanowisk, najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[4].
Saprotrof rozwijający się na resztkach drewna i szczątkach roślinnych[4]. Występuje na żyznych pastwiskach i łąkach, rzadziej wśród opadłych liści lub wiórów drzewnych w lasach. Notowany zarówno na gliniastych, jak i piaszczystych, suchych i wilgotnych glebach[3].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2025-03-03] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 28 stycznia 2025 (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 L.G. Nagy i inni, Phylogenetic analyses of Coprinopsis sections Lanatuli and Atramentarii identify multiple species within morphologically defined taxa, „Mycologia”, 105 (1), Mycobank, 2013, s. 119 [dostęp 2025-03-03] (ang.).
- 1 2 Coprinopsis fusispora (czernidłówka wrzecionowatozarodnikowa) [online] [dostęp 2025-03-03] (pol.).